Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΕΛΕΤΕ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η εξέλιξη της ΣΕΛΕΤΕ από την ίδρυσή της το 1959 μέχρι την πρόσφατη κατάργησή της το 2002. Η ΣΕΛΕΤΕ σύμφωνα με τον ιδρυτικό της νόμο είχε ως στόχο «την επιμόρφωση και προπαρασκευή «παιδαγωγικώς» των υποψηφίων δασκάλων των τεχνικών και λοιπών επαγγελματικών σχολών και των ειδικών μαθημάτων των νέων κατευθύνσεων των γυμνασίων. Γίνεται αναφορά στα προγράμματα της Σχολής τα οποία από την ίδρυσή της χαρακτηρίζονται πρωτοποριακά και καινοτόμα, στις επιδράσεις των αντίστοιχων διεθνών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στο εκπαιδευτικό της προσωπικό και στην αποτελεσματικότητα των αποφοίτων της στην εκπαίδευση καθώς και στα νέα προγράμματα Συμβουλευτικής και Γενικής Τεχνολογίας που λειτουργούν στη Σχολή. Παρά την όποια και ουσιαστική συμβολή της στα εκπαιδευτικά δρώμενα τεκμηριώνεται ότι η ΣΕΛΕΤΕ ουδέποτε έτυχε θεσμικής αναγνώρισης από την Πολιτεία και παρέμεινε συνεχώς «αλώβητη» από όλες τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές που αφορούσαν την Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

ABSTRACT

This paper examines the academic development of SELETE from its establishment in 1959 until recent abolition in 2002. SELETE’s principle goal, in accordance with its statutory framework was the further pedagogical training and preparation of prospective teachers of various types of secondary technical and vocational schools. Special mention is made to the school’s academic programs and course contents characterized by originality and novelty in their approach, the influence exerted by other educational institutes – national or international – of similar status or orientation, the school’s teaching stuff and the efficiency of the school’s graduate, as well as to the new programs of Canceling and Guidance and Technology of Education offered by the School. It is also argued that, despite SELETE’S considerable contribution to the current issues of education, the School has never received the statutory recognition it deserved on the part of the State on the contrary it was kept consistently “excluded” from all reformation in tertiary education.

1.       ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 και κάτω από την πίεση της εισαγωγής νέων – τότε – επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων στην παραγωγική διαδικασία, αλλά και των απαρχών ενός διεθνούς ανταγωνισμού, έγινε έντονη και στην Ελλάδα η ανάγκη για εξέλιξη, εκβιομηχάνιση και ανάπτυξη, με την προσπάθεια για ανάκαμψη και ανασυγκρότηση της εθνικής οικονομίας να ενισχύεται κυρίως με την εισροή ξένων κεφαλαίων (Γιαννίτσης, 1982). Αυτή η οικονομική ενίσχυση συνοδεύεται και από τον έντονο παρεμβατισμό στην πολιτική ζωή της χώρας ισχυρότερων οικονομικά κρατών και ιδιαίτερα των ΗΠΑ. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί συστηματικά και στο σύνολό του το πρόβλημα της εκπαίδευσης, συγκροτήθηκε, το 1957, από την τότε κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, Επιτροπή Παιδείας, σκοπός της οποίας ήταν να μελετήσει όλο το εκπαιδευτικό πρόβλημα της χώρας. Η παραπάνω Επιτροπή διατυπώνει  προτάσεις για μια ευρύτερη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η οποία κατά τη γνώμη της αποτελούσε επείγουσα ανάγκη για τη χώρα. Η Επιτροπή επεσήμανε χαρακτηριστικά, ότι η ελληνική οικονομία, η οποία βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, χρειαζόταν συνεχώς και σε μεγαλύτερη κλίμακα τεχνικούς όλων των βαθμίδων.

Οι θέσεις που ανέπτυξε η Επιτροπή Παιδείας του 1957, άνοιξαν νέες προοπτικές για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ) στην Ελλάδα, περιλαμβανομένης και αυτής που σήμερα ονομάζουμε τεχνολογική εκπαίδευση. Μέχρι τότε η ΤΕΕ, με την απαρχή της να διακρίνεται από την σύσταση του ελληνικού κράτους (Κούκκου, 1975[aef1] ), όφειλε την παρουσία της σχεδόν αποκλειστικά στην ιδιωτική πρωτοβουλία, προϊόν φιλανθρωπίας ή πρωτοβουλιών θεσμικών παραγόντων όπως της Εκκλησίας (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Σιβιτανίδειος Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων) ενώ οι μόνες δημόσιες τεχνικές σχολές ήταν  οι ιδρυθείσες, πριν από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Μέσες Σχολές Υπομηχανικών (Αθανασούλα-Ρέππα, 1999, Ιακωβίδης, 1997), οι οποίες μεταπολεμικά λειτούργησαν κυρίως στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Οι σχολές αυτές καταργήθηκαν το 1955 με το νομοθετικό διάταγμα 3422.

Δεν ήταν όμως δυνατή η συστηματική οργάνωση της Τεχνικής Εκπαίδευσης χωρίς την δημιουργία αντίστοιχης σχολής για την εκπαίδευση του διδακτικού προσωπικού των τεχνικών σχολείων. Έτσι, τον Ιανουάριο του 1957, η υπηρεσία Μελετών και Συντονισμού της Διοικήσεως της Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ), που ιδρύθηκε με το Ν.Δ. 3439/1955, τεκμηριώνει την αναγκαιότητα  για σχολή εκπαίδευσης του εκπαιδευτικού προσωπικού της ΤΕΕ και προτείνει:

•  την ίδρυση πανεπιστημιακής σχολής εκπαίδευσης καθώς και

•  την ίδρυση σχολής στελεχών για την μετεκπαίδευση του υπάρχοντος προσωπικού. Αξίζει ίσως να σημειωθεί ότι η μετέπειτα επόπτης και πρόεδρος της ΣΕΛΕΤΕ, Νίκη Δενδρινού Αντωνακάκη  ήταν η προϊσταμένη της υπηρεσίας Μελετών και Συντονισμού του ΥΠΕΠΘ που εισηγήθηκε και την ίδρυση της ΣΕΛΕΤΕ.

Επιπρόσθετα, με την υπ’αριθ. 1035/20.12.58 πράξη του υπουργικού συμβουλίου  «Περί εγκρίσεως ιδρύσεως εις Αθήνας και Θεσσαλονίκη Τεχνικών Σχολών προσαρτημένων εις το Εθνικόν Μετσόβιον Πολυτεχνείον» ιδρύθηκαν τεχνικές σχολές, οι οποίες με το Ν.Δ. 3971/4.9.1959 ορίσθηκαν ως τετραετούς διάρκειας, χωρίς, και αυτό είναι χαρακτηριστικό, να αναφέρεται η κατάταξή τους σε κάποια από τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

2.       Ίδρυση της ΣΕΛΕΤΕ και η πρώτη περίοδος λειτουργίας της

 Με την διαπίστωση και παραδοχή ότι είναι αναγκαία «η οργάνωσις της επαγγελματικής και τεχνικής παιδείας, προς κάλυψιν της ανάγκης της ταχείας και εντόνου τεχνολογικής προόδου», όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του σχεδίου Ν.Δ. 3971/1959 «Περί Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως, Οργανώσεως της Μέσης Εκπαιδεύσεως και Διοικήσεως της Παιδείας» και παράλληλα με έντονο το ενδιαφέρον για τον εκπαιδευτικό, οδηγούμαστε στη μεταρρύθμιση του 1959. Ο αγορητής της μειοψηφίας Ε. Κοθρής υποστηρίζει ότι «Χωρίς την συμβολήν των εκπαιδευτικών λειτουργών δεν δύναται να πραγματοποιηθεί εκπαιδευτική αναγέννησις» ενώ   από τον εισηγητή της πλειοψηφίας Κ. Αποσκίτη τονίζεται ότι : «δια την προπαρασκευήν και επαγγελματικήν κατάρτισιν του διδακτικού προσωπικού της τεχνικής εκπαιδεύσεως ιδρύεται εν Αθήναις ή ακριβέστερον μετατρέπεται η ουδέποτε λειτουργήσασα, νομοθετημένη όμως Β΄ Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών, Σχολή  Εκπαιδεύσεως Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαιδεύσεως. Το μέτρον τούτο είναι ασφαλώς απαραίτητον… διότι εάν θέλωμεν να έχωμεν Επαγγελματικά και Τεχνικά Σχολεία, πρέπει πρώτον να φροντίσωμεν δια την μόρφωσιν και προ πάντων την παιδαγωγικήν του διδακτικού προσωπικού… Κατά την προσωπικήν μου γνώμην η Σχολή αύτη θα εξεπλήρωνε καλύτερον τον προορισμόν της εάν ελειτούργει ως Ανωτάτη Σχολή Παιδαγωγικών Σπουδών, ομοία περίπου προς τα Παιδαγωγικά Ινστιτούτα τα οποία λειτουργούν εις όλας τας Χώρας του κόσμου». Συνεχίζοντας μάλιστα, μετά από ερώτηση του Γ. Παπανδρέου, διευκρινίζει ότι «Η Ανωτάτη αύτη Σχολή των Παιδαγωγικών Σπουδών θα απετέλει συγχρόνως παιδαγωγικόν κέντρον, εις το οποίον θα εδοκιμάζετο πρώτον πάσα νέα παιδαγωγική, διδακτική και εκπαιδευτική καινοτομία και άριστον επιστημονικόν σύμβουλον του Υπουργείου Παιδείας» (Μπουζάκης, 1995).

Με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1959 πραγματοποιείται στροφή προς την τεχνική εκπαίδευση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά την υπαγωγή όλων των τεχνικών σχολείων στο ΥΠΕΠΘ, την διαφοροποίηση των προγραμμάτων σπουδών και την δημιουργία τεχνικών και οικονομικών  γυμνασίων, με την ίδρυση δημόσιων τεχνικών σχολών και κυρίως με την μέριμνα για την κατάρτιση και επιμόρφωση των διδασκόντων στις σχολές αυτές και την ίδρυση της ΣΕΛΕΤΕ. Το Σεπτέμβριο του 1959, «ιδρύεται Σχολή Εκπαιδευτικών Λειτουργών Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης εις την οποίαν θα επιμορφώνονται επιστημονικώς και θα προπαρασκευάζονται παιδαγωγικώς οι υποψήφιοι διδάσκαλοι των τεχνικών και λοιπών επαγγελματικών σχολών και των ειδικών μαθημάτων των νέων κατευθύνσεων των γυμνασίων. Η Σχολή αύτη θα έχει τμήματα κατά ειδικότητας εκπαιδευομένων και ως προσωπικόν θα διαθέτει 9 μονίμους καθηγητάς και όσους άλλους χρειάζεται επί ωριαία αποζημιώσει».

Μέσα στα πλαίσια της εποχής  - της προσπάθειας για συνολική ανάπτυξη της χώρας και του οικονομικού αλλά και πολιτικού συχνά ελέγχου από τις ΗΠΑ, προσκαλούνται  ξένοι εμπειρογνώμονες (Jones W. και Thayer H.), καθώς και  αμερικανοί καθηγητές (Harris K. και Cannon G.) και διαμορφώνεται το  πρώτο πρόγραμμα σπουδών της νέας Σχολής. Παράλληλα οι πρώτοι έλληνες εκπαιδευτικοί στέλνονται με υποτροφίες στην Αμερική όπου εξειδικεύονται σε θέματα που αφορούν «τα παιδαγωγικά της επαγγελματικής εκπαιδεύσεως» και «τα τεχνικά μέσα διδασκαλίας». Παρά όμως το γεγονός ότι προσφέρονταν υποτροφίες για σπουδές στην Αμερική, όπως αναφέρεται  «δεν ευρίσκονται υποψήφιοι μηχανικοί δια το εκπαιδευτικόν επάγγελμα, λόγω της επικερδούς απασχολήσεως εις τεχνικά έργα »(Δενδρινού-Αντωνακάκη, 1962). Ίσως αυτή να είναι μία απλή εξήγηση, για την ερμηνεία όμως του φαινομένου παραπέμπουμε στα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά της εποχής (αποψίλωση της υπαίθρου από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό λόγω της μετανάστευσης, ταχεία και άναρχη ανοικοδόμηση, μετεμφυλιακές επιδράσεις κ. ά.)

Το πρώτο τρίμηνο του 1959 η ΣΕΛΕΤΕ αρχίζει την λειτουργία της με την οργάνωση τριμηνιαίων σεμιναρίων, με τα περισσότερα μαθήματα να αφορούν μεθόδους διδασκαλίας των τεχνικών μαθημάτων, στεγαζόμενη αρχικά στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, στη συνέχεια ως  «έκτακτη» σχολή στο ΕΛΚΕΠΑ  με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παραγωγικότητας και σταδιακά αρχίζει να  αναπτύσσεται (ΕΛΚΕΠΑ, 1958).

 Την άνοιξη του 1960 αποφοιτούν οι πρώτοι 59 σπουδαστές της, ενώ το καλοκαίρι του 1960 λειτουργεί θερινό τμήμα στη Θεσσαλονίκη με πρόγραμμα δύο θερινών περιόδων για τη λήψη πτυχίου (είναι αξιοσημείωτο ότι για πρώτη φορά δημιουργείται θερινή σχολή εκπαιδευτικών!). Με το Β.Δ. 326/62 οι σπουδές οργανώνονται σε ένα ή δύο έτη ανάλογα με τα προσόντα των σπουδαστών και δημιουργούνται τρία τμήματα στη ΣΕΛΕΤΕ:

1. Το μονοετές Παιδαγωγικής Επιμόρφωσης,

2. Το διετές Τεχνικής και Παιδαγωγικής Επιμόρφωσης και

3. Το μονοετές Παιδαγωγικής και Γλωσσικής Επιμόρφωσης (Αγγλικής).

Το 1961, προκειμένου να μεταφερθεί σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις η ΣΕΛΕΤΕ, απαλλοτριώνεται το κτήμα Μακρυκώστα έκτασης 235 στρεμμάτων στο Μαρούσι Αττικής – εκεί όπου και σήμερα στεγάζεται η Σχολή. Σε έκθεση του ΟΟΣΑ στις 8.11.1961 εμφαίνεται ότι η Σχολή ενδιαφέρει την αμερικανική κυβέρνηση και λαμβάνει οικονομική βοήθεια 1.000.000$USA για τα κτίρια και τις υποτροφίες  ελλήνων εκπαιδευτικών. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών στη συνέχεια συνδράμει με βοήθεια 1.500.000 $USA για τον εξοπλισμό των εργαστηρίων της σχολής. Η μελέτη και επίβλεψη των έργων γίνεται από την αμερικανική εταιρία Amman  and  Whitney.

Στην εποχή λοιπόν της έντονης κοινωνικής και  οικονομικής ανασυγκρότησης του ελληνικού κράτους παρουσιάζεται η ΣΕΛΕΤΕ με πλήρες πρόγραμμα σπουδών, μοναδικό για την εποχή που συνδύαζε τις τεχνικές με τις ανθρωπιστικές σπουδές, με ιδιόκτητους χώρους, κτιριακές υποδομές διεθνών προδιαγραφών και με πλήρως εξοπλισμένα, σύγχρονα, εργαστήρια. Όσον αφορά τα προγράμματα σπουδών της, δεν περιελάμβαναν μόνο θεωρητικά μαθήματα, αλλά κάτι το πολύ πρωτοποριακό για την τότε εποχή, τις πρακτικές ασκήσεις διδασκαλίας (ΠΑΔ), που πραγματοποιούταν σε εικονικές και πραγματικές τάξεις σχολικές τάξεις (μικροδιδασκαλίες, προκαταρκτικές διδασκαλίες, παρακολούθηση διδασκαλιών και οργάνωσης–λειτουργίας σχολικών εργαστηρίων και εποπτευόμενη σε τάξη διδασκαλία). Οι ΠΑΔ απετέλεσαν χαρακτηριστικό διαχρονικό στοιχείο όλων των προγραμμάτων σπουδών της ΣΕΛΕΤΕ και αν αυτό την σημερινή εποχή θεωρείται ευνόητο βέβαια δεν ήταν την δεκαετία του ’60 όταν τα τότε αντίστοιχα τμήματα των καθηγητικών σχολών δεν είχαν να επιδείξουν παρά μόνο την “Ιστορία της Παιδείας” και την “Διδακτική”. Όταν το μάθημα του “Επαγγελματικού Προσανατολισμού και της Συμβουλευτικής” εμφανίσθηκε στα αναλυτικά προγράμματα των καθηγητικών σχολών μόλις την τελευταία δεκαετία, στην ΣΕΛΕΤΕ υπήρχε από τότε, και μάλιστα με εξειδικευμένα εγχειρίδια  (Δέρας – Harris, 1970)  και εργαστήρια στοχεύοντας στον επαγγελματικό προσανατολισμό και την ψυχολογική στήριξη των σπουδαστών της (Δημητρόπουλος & Καλούρη-Αντωνοπούλου, 2002).

Παρά τα όποια νεωτεριστικά και καινοτομικά προγράμματα και δραστηριότητες που είχε να επιδείξει η ΣΕΛΕΤΕ δεν παύει να ελέγχεται από τον ξένο παράγοντα και τις αντίστοιχες ιδεολογικές προεκτάσεις στον ελληνικό χώρο,  γεγονός που στιγματίζει τη ΣΕΛΕΤΕ και τη φέρνει στην κατάργησή της στην  μεταρρύθμιση του 1964.

Με τη μεταρρύθμιση λοιπόν του 1964, (Ν.Δ.. 4379/1964) , ιδρύεται το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, στο οποίο ανατίθεται «

1. Η επιστημονική έρευνα των εκπαιδευτικών ζητημάτων,

2. Η επιμόρφωσις του εποπτικού και διδακτικού προσωπικού της δημοσίας εκπαιδεύσεως και

3.  Η εποπτεία επί της λειτουργίας των σχολείων όλων των τύπων». Παύει η λειτουργία της ΣΕΛΕΤΕ και  συγχωνεύεται μαζί το Διδασκαλείον Μέσης Εκπαιδεύσεως, την πανεπιστημιακή Σχολή Μετεκπαιδεύσεως Δημοδιδασκάλων, την Υπηρεσία Μελετών και το Τμήμα Λαϊκής Επιμόρφωσης του ΥΠΕΠΘ στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, προκειμένου να «αποτελέσουν ενιαίον και καλώς συντεταγμένον Οργανισμόν αυστηρώς επιστημονικού χαρακτήρος,…» όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του σχετικού σχεδίου νομοθετικού διατάγματος (Μπουζάκης, 1995).

Ουσιαστικά με το Ν.Δ. 4379/1964 καταργείται η νομοθεσία του 1959, που αφορούσε τη ΤΕΕ, στα πλαίσια της προετοιμασίας της γνωστής για την εποχή εκείνη εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Έτσι, το Μάιο 1965, η τότε κυβέρνηση υπό τον Γ. Παπανδρέου κατέθεσε στη Βουλή νομοσχέδιο, που θα αποτελούσε -εφόσον ψηφιζόταν- για την Ελλάδα τον πρώτο καταστατικό χάρτη για τη διάρθρωση και ανάπτυξη της ΤΕΕ σε όλα τα επίπεδα. Σύμφωνα με αυτό η ΤΕΕ θα διαρθρωνόταν σε τρεις βαθμίδες:

α) τη βασική των ειδικευμένων τεχνητών,

β) τη μέση των τεχνητών εφαρμογής, και

γ) την ανώτερη των υπομηχανικών. Τελικά, το νομοσχέδιο αυτό δεν ψηφίσθηκε εξ αιτίας των γνωστών γεγονότων του Ιουλίου 1965 και μετά από τέσσερα έτη με τον αναγκαστικό νόμο Α.Ν. 652/1970 δημιουργούνται τα Κέντρα Ανωτέρας Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕ) και τα οποία για πρώτη φορά λειτούργησαν το σπουδαστικό έτος 1973-1974. Οι στόχοι της δημιουργίας των ΚΑΤΕ με μεγάλη σαφήνεια προσδιοριζόντουσαν στη σύμβαση δανεισμού, που υπογράφηκε μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Διεθνούς Τράπεζας, για τη χρηματοδότηση του λεγόμενου Πρώτου Εκπαιδευτικού Σχεδίου (ΠΕΣ) του Υπουργείου Παιδείας, που περιελάμβανε και τα πέντε πρώτα ΚΑΤΕ (Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πάτρας, Λάρισας και Ηρακλείου).

3. Επανίδρυση της ΣΕΛΕΤΕ και η δεύτερη περίοδος λειτουργίας της

Το 1966, στο τέλος της θερινής περιόδου της Βουλής, ένα περίπου έτος μετά την ενσωμάτωση της ΣΕΛΕΤΕ στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ψηφίζεται το Ν.Δ. 4588/1966 «Περί επανιδρύσεως της ΣΕΛΕΤΕ» όπου και ιδρύεται η τετραετούς φοίτησης Ανωτέρα Σχολή Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών (ΑΣΕΤΕΜ) με τμήματα Δομικών, Ηλεκτρονικών, Ηλεκτρολόγων και Μηχανολόγων Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών και παράλληλα συνεχίζεται η λειτουργία της Παιδαγωγικής Τεχνικής Σχολής (ΠΑΤΕΣ). Θεσπίζεται το πτυχίο της παιδαγωγικής κατάρτισης της Σχολής ως απαραίτητο προσόν διορισμού σε θέσεις εποπτικού και διδακτικού προσωπικού της ΤΕΕ, πτυχιούχων Ανωτάτων, Ανωτέρων και Μέσων Σχολών «πέραν των λοιπών προσόντων απαιτείται δια τον διορισμόν εις τας ως άνω θέσεις (ΤΕΕ) και πτυχίον ΣΕΛΕΤΕ ή αποδεικτικόν συναφών σπουδών εις την αλλοδαπήν», ορίζεται ακόμη ότι όσοι έχουν το πτυχίο της ΣΕΛΕΤΕ ή αμέσως μόλις το αποκτήσουν εντάσσονται στον αμέσως επόμενο βαθμό. Δυστυχώς όμως  η ‘σισύφεια’ πορεία της Σχολής τελειωμό δεν έχει! Το 1968, με την δικτατορία, αναστέλλεται η λειτουργία της ΣΕΛΕΤΕ  για μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια, τον Νοέμβριο του 1968, επαναλειτουργεί με πρόεδρο στρατιωτικό επίτροπο. Και πάλι η πολιτική κατάσταση επηρεάζει άμεσα και αποφασιστικά τη ΣΕΛΕΤΕ και η επανίδρυση και ανάπτυξή της από τη χούντα  δημιουργεί το αρνητικό στερεότυπο που τη συνοδεύει και που συνήθως αποτελεί τον παράγοντα που επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων για το μέλλον της (Αθανασούλα-Ρέππα, 1999).

 Με το Ν.Δ. 789/70 «Περί οργανώσεως της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαιδεύσεως (ΣΕΛΕΤΕ)» επαναπροσδιορίζεται ότι σκοπός της Σχολής είναι «

α) Η παιδαγωγική εκπαίδευσις και η επιμόρφωση στην ειδικότητα πτυχιούχων υπηρετούντων ή μελλόντων να υπηρετήσουν εις θέσεις εποπτικού, διδακτικού και εργαστηριακού προσωπικού της Κατωτέρας, Μέσης και Ανωτέρας Επαγγελματικής εκπαιδεύσεως, ως και του εκπαιδευτικού προσωπικού τεχνολογικών μαθημάτων και εργαστηριακών ασκήσεων των γυμνασίων ειδικής κατευθύνσεως, 

β) Η εκπαίδευσις εις τινα τεχνικήν ή άλλην επαγγελματική ειδικότητα και η εν ταυτώ παιδαγωγική εκπαίδευσις διδακτικού και εργαστηριακού προσωπικού προοριζομένου δια τας επαγγελματικάς σχολάς και των τριών βαθμίδων, και

γ) Η μετεκπαίδευσις του εποπτικού, διδακτικού και εργαστηριακού προσωπικού της επαγγελματικής εκπαιδεύσεως δια την αρτιωτέραν παιδαγωγικήν εκπαίδευσιν και επιμόρφωσιν αυτού εις την ειδικότητα» και με το Ν.Δ. 581/70 «Περί διοικήσεως της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαιδεύσεως (ΣΕΛΕΤΕ)»  ρυθμίζονται τα διοικητικά της θέματα. Παράλληλα με τις ανωτέρω ρυθμίσεις λαμβάνεται πρόνοια και για τους πτυχιούχους της ΑΣΕΤΕΜ αφού με το με το Ν.Δ. 656/1970  αποφασίστηκε ότι ο χρόνος της φοίτησης στην Σχολή προσμετράται σαν  χρόνος προϋπηρεσίας μετά τον διορισμό  τους στη δημόσια εκπαίδευση, ρύθμιση που λειτουργεί ως κίνητρο για την προσέλκυση στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού, κάτι που ισχύει μέχρι την κατάργησή της.

Με την έναρξη λειτουργίας των ΚΑΤΕ, οργανώθηκαν στη ΣΕΛΕΤΕ, με τη συνεργασία εμπειρογνωμόνων της UNESCO, σεμινάρια παιδαγωγικής κατάρτισης του εκπαιδευτικού προσωπικού που είχε προσληφθεί στα ΚΑΤΕ αφού αυτό άλλωστε αποτελούσε έναν από τους όρους της ειδικής σύμβασης  που είχε συναφθεί με τη Διεθνή Τράπεζα για την εκταμίευση των χρημάτων.

4.Η ΣΕΛΕΤΕ  στην μεταπολίτευση μέχρι την κατάργηση της

Με την πτώση της δικτατορίας ορίζεται νέο Δ.Σ. στην ΣΕΛΕΤΕ υπό την Νίκη Αντωνακάκη-Δενδρινού, η οποία παραμένει ως πρόεδρος έως την συνταξιοδότηση της, με την Σχολή να αισιοδοξεί για την αναβάθμιση της, η οποία προσέκρουε στη Συνταγματική επιταγή που όριζε ως Ανώτερες τις Σχολές τριετούς φοίτησης και η ΑΣΕΤΕΜ ωριζόταν ως Ανωτέρα τετραετούς όμως φοίτησης. Το 1975 αποφοιτούν οι πρώτοι πτυχιούχοι της ΑΣΕΤΕΜ και η τότε πρόεδρος σε χαιρετισμό της προς τους απόφοιτους δηλώνει ότι ενώ οι σπουδές στην ΑΣΕΤΕΜ είναι υψηλού επιπέδου τόσο στον τεχνολογικό όσο και στον παιδαγωγικό τομέα, «Ατυχώς δεν  μπορώ  να πως είμαι εξίσου ικανοποιημένη από τον τίτλο της σχολής και τον τύπο του πτυχίου. Ωνομάστηκε Ανωτέρα Σχολή Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών και το πτυχίο ανάλογα. Τούτο έγινε με το Ν.Δ. 789/70 που δεν εψηφίστηκε από Βουλή των Ελλήνων, αλλά από ένα δικτατορικό Υπουργικό Συμβούλιο με εισήγηση των τότε οργάνων του» ( Δενδρινού –Αντωνακάκη, 26-6-1975).

Μετά τη μεταπολίτευση και στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που ακολούθησε, το 1976-77, τα ΚΑΤΕ μετονομάσθηκαν σε Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕΕ) με τον Ν.576/77 «Περί οργανώσεως και διοικήσεως της Μέσης και Ανωτέρας Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως» (ΦΕΚ 102/Α’/13.4.1977), ο οποίος δημιούργησε, για την εποχή εκείνη, ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανώτερη τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση. Στη χρονική περίοδο που ακολούθησε την ίδρυση των ΚΑΤΕΕ, είναι, πάντως, γεγονός ότι πραγματοποιήθηκε παράλληλα μία διεύρυνση της δευτεροβάθμιας τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, ιδιαίτερα με την ίδρυση εκατοντάδων Τεχνικών Επαγγελματικών Λυκείων (ΤΕΛ) και Τεχνικών Επαγγελματικών Σχολών (ΤΕΣ).

Με την αλλαγή στη διακυβέρνηση της χώρας το 1981 και την Ελλάδα να έχει γίνει ήδη πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, τα ΚΑΤΕΕ συνέχισαν να λειτουργούν μέχρι την κατάργησή τους και την ίδρυση στη θέση τους νέων ιδρυμάτων.  Ο νέος Ν. 1404/83 «Δομή και λειτουργία των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 173/Α’/24.11.83), που αποτέλεσε το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ΤΕΙ, δημιούργησε νέα ιδρύματα, με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά συγκρινόμενα με τα ΚΑΤΕΕ.

Είναι απορίας άξιον, βέβαια, πως η ΣΕΛΕΤΕ παρέμεινε ‘αλώβητη’ από όλες τις μεταρρυθμίσεις που εκσυγχρόνισαν την τριτοβάθμια εκπαίδευση  καταδικαζόμενη σε παραγκώνιση και περιθωριοποίηση λειτουργώντας με το ιδρυτικό – αναχρονιστικό πλέον – θεσμικό της πλαίσιο και εκ των πραγμάτων σε μη αναγνώριση της τεχνολογικής και παιδαγωγικής κατάρτισης των τεχνολόγων εκπαιδευτικών. Ούτε η μεταρρύθμιση της δεκαετίας του ’70, ούτε της δεκαετίας του’80, αλλά ούτε και η τελευταία μεταρρύθμιση της δεκαετίας του ’90 βλέπουμε να αγγίζει το νομικό πλαίσιο της ΣΕΛΕΤΕ, με αποτέλεσμα, ενώ όλη η τριτοβάθμια εκπαίδευση να εκσυγχρονίζεται με τους Ν 1404/ 85 και 1268/ 82, η ΣΕΛΕΤΕ να παραμένει με την παλιά οργανωτική της δομή, με το ιδρυτικό της νομικό και θεσμικό πλαίσιο και κατά συνέπεια να λειτουργεί αναχρονιστικά και παρόλο τον σπουδαίο ρόλο που είχε και καλείται να επιτελέσει να μη μπορεί να χαρακτηριστεί ως Σχολή με ακαδημαϊκό χαρακτήρα.

Από το 1978 έως το 1981 πρόεδρος του Δ.Σ. της ΣΕΛΕΤΕ ήταν ο δικηγόρος Καραμητσάνης K., ο οποίος αντικαθίσταται από τον Γενικό Επιθεωρητή Τεχνικής Εκπαίδευσης Πατεράκη Γ., με τον τελευταίο να παραμένει πρόεδρος μέχρι τον Ιανουάριο του 2002, με ένα διάλειμμα κατά την χρονική περίοδο 1991-1994, με Προέδρους τον Δ/ντή  Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του ΥΠΕΠΘ Αναγνωστόπουλο Δ. και τον καθηγητή κ. Συμεωνίδη Ν. αντίστοιχα. Ο Ν. 1404/83 εντάσσει το εκπαιδευτικό προσωπικό της σχολής στα ΤΕΙ, αποδυναμώνει τη ΣΕΛΕΤΕ, και τόσο η παιδαγωγική όσο και η τεχνολογική κατάρτιση των σπουδαστών της ανατίθεται σε μεγάλο αριθμό ωρομίσθιων καθηγητών, με μειωμένα πολλές φορές προσόντα και με αδιαφανείς διαδικασίες πρόσληψης. Με την διαφοροποίηση των διατάξεων του Ν.Δ. 789/70 που αφορά το εκπαιδευτικό προσωπικό (ΕΠ) της ΣΕΛΕΤΕ, από το Π.Δ. 620/78, αυξάνεται ο αριθμός του ΕΠ της Σχολής (ΑΣΕΤΕΜ και ΠΑΤΕΣ) και την άνοιξη του 2002, ανέρχεται σε 52 εκ των οποίων οι 15 είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος. Με το άρθρο 6, παρ.1 του Ν. 1566/85 (ΦΕΚ 167 Α’) «Δομή και λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις», μετατρέπονται και παραχωρούνται κατά χρήση οι τρεις σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης (δύο Τεχνικά Λύκεια και μία Τεχνική Σχολή), οι οποίες ήταν προσαρτημένες ως ΝΠΔΔ στην ΣΕΛΕΤΕ, και οι οποίες λειτουργούσαν ως πρότυπα σχολεία και εξυπηρετούσαν τις παιδαγωγικές ανάγκες των σχολών της. Στα ήδη υπάρχοντα τμήματα της ΣΕΛΕΤΕ προστίθενται με  τον  Ν.2640/98 δύο νέα τμήματα, ετήσιας διάρκειας, που απευθύνονται σε πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα τμήματα αυτά είναι:

1. Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα) και

2. Γενικής  Τεχνολογίας  (Αθήνα,  Θεσσαλονίκη).  Τα κριτήρια επιλογής είναι όμοια με τα κριτήρια επιλογής για την ΠΑΤΕΣ. Επιπρόσθετα, μέσω του Β΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης οργανώνονται στη Σχολή  προγράμματα παιδαγωγικής  και τεχνολογικής  επιμόρφωσης για στελέχη και εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ενώ ταυτόχρονα προστίθενται νέες κτιριακές εγκαταστάσεις και εμπλουτίζεται ο εργαστηριακός εξοπλισμός της.

Γίνεται λοιπόν εμφανές ότι αν και το θεσμικό πλαίσιο της Σχολής δεν εκσυγχρονίζεται, η ΣΕΛΕΤΕ διευρύνεται και παρουσιάζεται ως ο πλέον κατάλληλος και αξιόπιστος φορέας παιδαγωγικής κατάρτισης εκπαιδευτικών της ΤΕΕ. Ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου της ταυτόχρονα με την ‘ανωτατοποίηση’ της αποτελεί το κύριο αίτημα των σπουδαστών, του ΕΠ και της Ένωσης Τεχνολόγων Εκπαιδευτικών (ΕΤΕ), δηλαδή των αποφοίτων της ΑΣΕΤΕΜ, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Περίοδοι αιχμής των σπουδαστικών κινητοποιήσεων είναι το 1976, το 1983, το 1988 και τέλος το 1998-99. Οι προσπάθειες αυτές είχαν πολύ μικρή επίδραση στην επίλυση του προβλήματος που έθεταν, λόγω του μικρού ειδικού βάρους της ΣΕΛΕΤΕ, σε σχέση με την υπόλοιπη εκπαίδευση αλλά και των εντόνων αντιδράσεων από εξωγενείς φορείς.

Τον Φεβρουάριο του 2002, εγκαθίσταται το τελευταίο Δ.Σ. της ΣΕΛΕΤΕ υπό τον Ζωίδη Φ., καθηγητή ΤΕΙ, η θητεία του οποίου διήρκεσε έως 31.08.2002, οπότε καταργείται η ΣΕΛΕΤΕ με το άρθρο 4 του N.3027/2002, ΦΕΚ 152 Α’/28.6.2002, «Ρύθμιση θεμάτων Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων, ανώτατης εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις» και ιδρύεται η Ανωτάτη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ), την διοίκηση της οποίας αναλαμβάνει επταμελής διοικούσα επιτροπή με πρόεδρο τον Σπυρέλλη Ν., καθηγητή του ΕΜΠ.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του νόμου «Η σχολή είναι ουσιαστικά ένα νέο ΤΕΙ, που παρέχει και παιδαγωγική εκπαίδευση και αποβλέπει επιπλέον στην προαγωγή της εφαρμοσμένης έρευνας στην εκπαιδευτική τεχνολογία.» Ο νόμος αναφέρει ότι «Η αποστολή της σχολής συμπίπτει με αυτή των ΤΕΙ. όπως περιγράφεται στο άρθρο  1 του Ν. 1404/1983 και περιλαμβάνει επιπλέον την παράλληλη παροχή παιδαγωγικής εκπαίδευσης στους σπουδαστές της, την προαγωγή της εφαρμοσμένης έρευνας στην εκπαιδευτική τεχνολογία και την παιδαγωγική, και την παροχή κατάρτισης, επιμόρφωσης ή εξειδίκευσης» Η  ΠΑΤΕΣ καταργείται και στη θέση της δημιουργείται Γενικό τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων.

5.Προβληματισμοί και ερωτήματα

Αξίζει ίσως να σημειωθεί, ότι η ΣΕΛΕΤΕ διαμορφώνει τα προγράμματά σπουδών της έχοντας ως πρότυπο και την γαλλική σχολή Ecole Normale Supérieure d΄  Enseignement Technique (ENSET), την μετέπειτα  Ecole de Cachan. Αν όμως η ENSET αποτελεί ένα ίδρυμα το οποίο δημιουργεί «μέσα από υψηλού πολιτιστικού και επιστημονικού επιπέδου κατάρτιση, εκπαιδευτικούς ικανούς να μεταδώσουν και να εργαστούν για την βασική ή εφαρμοσμένη έρευνα, τόσο στα πανεπιστήμια και τις Grandes Ecoles όσο όμως και να αποτελέσουν τα στελέχη του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα στον τομέα της τεχνολογίας», δεν θα μπορούσε το ίδιο να ισχυρισθεί η ΣΕΛΕΤΕ. Ποτέ δεν γίνεται ίδρυμα αντίστοιχο των Padagogische Hochschule στην Γερμανία, των Instituts Universitaires de Formation de Maîtres στη Γαλλία, των Instituts of Education στην Αγγλία, πανεπιστημιακών δηλαδή ιδρυμάτων, με στόχο και αντικείμενο την επιστημονική υποστήριξη και έρευνα των παιδαγωγικών επιστημών και την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών κατά περίπτωση.

Όπως χαρακτηριστικά σε συνεδρίαση της Βουλής το 1977 ο Ευάγγελος Παπανούτσος αναφέρει «…ιδρύθηκε η Σχολή η γνωστή με το όνομα ΣΕΛΕΤΕ, κάπως αυτοκέφαλη, γιατί και στο θέμα των σχέσεων αυτής της Σχολής με τη Γενική Διεύθυνση Τεχνικής Εκπαιδεύσεως, μέσα στο Υπουργείο, υπήρξε ασυμφωνία και διχασμός αρμοδιοτήτων» (Μπουζάκης, 1999). Η «κάπως» αυτοκέφαλη ΣΕΛΕΤΕ, άγνωστη για πολλούς, στελέχωσε  με τους αποφοίτους της όλη την τεχνική εκπαίδευση, χαρακτηρίστηκε ως «Σχολείο του Μέλλοντος», η UNESCO πρότεινε να γίνει «Πρότυπος Σχολή της Ευρώπης», και από το ίδιο το Υπουργείο χαρακτηρίζεται ως «μάλλον επιμορφωτική σχολή», η οποία από το ξεκίνημά της έλαβε κατεύθυνση «σύγχρονου ιδρύματος ανωτάτης εκπαιδεύσεως» (Δενδρινού-Αντωνακάκη, 1986).

 Πάντοτε όμως η ΣΕΛΕΤΕ ήταν «κάπως», «μάλλον», «περίπου», είχε χαρακτήρα Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, στην ουσία όμως θεσμοθετημένα δεν είχε ποτέ τίποτε.

Παρόλο που γενικά, ίσως και μέχρι σήμερα, στην ΤΕΕ παρατηρείται εκπαιδευτικό προσωπικό ανομοιογενές ως προς τη βαθμίδα εκπαίδευσής του, στη ΣΕΛΕΤΕ η παιδαγωγική κατάρτιση παρέχεται ενιαία.

Όταν ο G. Mialaret έγραφε «ότι η σύγχρονη εκπαίδευση –και αυτό σημείωνε αληθεύει για το σύνολο των χωρών του πλανήτη μας- είναι αρκετά νοησιαρχική παραμελώντας περισσότερο από ότι πρέπει τις κινητικές, κοινωνικές, συναισθηματικές και αισθητικές πλευρές της προσωπικότητας του παιδιού και του εφήβου» (Mialaret, 1985) και όταν στο πρόγραμμα της  Ecole de Cachan σημειώνεται ότι είναι αναγκαίο να περάσουμε «από τον τεχνίτη/τεχνικό που συνεχώς αναδιπλώνεται στην τεχνική του στον τεχνολόγο που παρουσιάζεται ικανός να επανατοποθετήσει την τεχνική και την τεχνογνωσία του στον πολιτισμό και την κουλτούρα», θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε και θα ήταν αληθές ότι στην Ελλάδα η ΣΕΛΕΤΕ προσπάθησε και έφερε σε πέρας τον επιτυχή συνδυασμό τεχνικής και ανθρωπιστικής παιδείας. Ότι η ΣΕΛΕΤΕ, ως Σχολή Εκπαιδευτικών Λειτουργών για ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο κοινωνικά τμήμα της εκπαίδευσης, την ΤΕΕ μπόρεσε να προσφέρει σε γενιές σπουδαστών μία πλήρη κατάρτιση τόσο στον τομέα της τεχνολογίας όσο και στον ευρύτερο τομέα της παιδαγωγικής.

Όμως, προϊόντος του χρόνου όπως ήδη επισημάνθηκε αντί η ΣΕΛΕΤΕ να εξελίσσεται σε Ανώτατη Πανεπιστημιακή Σχολή… καταργείται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο.

 « … δια τον διορισμόν ως διδακτικόν προσωπικόν εις τας Μέσας και Κατωτέρας επαγγελματικάς Σχολάς απαιτείται και πτυχίον ΣΕΛΕΤΕ ή αποδεικτικόν συναφών σπουδών εις την αλλοδαπήν» έγραφε ο νόμος τη δεκαετία του 1960.

«Δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις των εκπαιδευτικών του ΑΣΕΠ για την ΤΕΕ έχουν και οι μη έχοντες πτυχίο ΑΣΕΤΕΜ ή ΠΑΤΕΣ» γράφει ο νόμος τη δεκαετία του 2000.

Τα ερωτήματα που ανακύπτουν δεν μπορούν εύκολα να απαντηθούν…

«Οι απόφοιτοι της ΑΣΕΤΕΜ έχουν ίδια επαγγελματικά δικαιώματα με τους αποφοίτους των ΤΕΙ  αντίστοιχης ειδικότητας», καθόριζε ο νόμος.

«Προκειμένου οι απόφοιτοι της ΑΣΠΑΙΤΕ να έχουν τα ίδια επαγγελματικά διακαιώματα με τους αποφοίτους των ΤΕΙ αντίστοιχης ειδικότητας θα πρέπει να φοιτήσουν επί ένα έτος σε αντίστοιχα τμήματα των ΤΕΙ» αναφέρει ο σημερινός νόμος.

Τα ερωτήματα παραμένουν. Ο εκπαιδευτικός της ΤΕΕ δεν θα πρέπει να είναι παράλληλα ο ικανός τεχνικός; Δεν θα πρέπει να γνωρίζει πλήρως και επαρκώς την ειδικότητά του προκειμένου να μπορεί να μεταδώσει τις γνώσεις του αυτές στους μαθητές του;

Ποια τα επαγγελματικά δικαιώματα των σπουδαστών μας; και ποια η θέση της νέας Σχολής στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; Μήπως η Σχολή παραμένει «…κάπως αυτοκέφαλη» όπως δήλωνε ο Παπανούτσος πριν 30 χρόνια, κάπως ανώτατη και κάπως παιδαγωγική;

Μήπως θα πρέπει ακόμη να σημειώσουμε ότι ενώ για κάθε επιμόρφωση οι εκπαιδευτικοί της γενικής εκπαίδευσης δικαιούνται εκπαιδευτικής άδειας και αμοιβής, οι σπουδαστές της ΠΑΤΕΣ επιμορφώνονται με δικά τους έξοδα και δαπάνη του προσωπικού τους χρόνου;

Μήπως θα πρέπει ακόμη να επισημάνουμε ότι το τμήμα Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού που λειτουργεί στη Σχολή έχει να παρουσιάσει ένα από τα πιο πλήρη περιεχόμενα στον τομέα, μεταπτυχιακού επιπέδου, και ότι το πτυχίο του τμήματος δεν αναγνωρίζεται ως μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών αλλά ούτε και η δυνατότητα τοποθέτησης των κατόχων του στα αντίστοιχα γραφεία ΣΥΠ δεν είναι θεσμοθετημένη;

Μήπως θα πρέπει να σημειώσουμε ότι επειδή είναι απαραίτητη η αντιμετώπιση της κοινωνικής ανισότητας μεταξύ γενικής και τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, είναι απαραίτητη και η εξασφάλιση του κοινωνικού κύρους των καθηγητών της;  Όπως είναι γνωστό, όλες οι κατηγορίες του εκπαιδευτικού προσωπικού, πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης προέρχονται από πανεπιστημιακή εκπαίδευση και μόνο το εκπαιδευτικό προσωπικό της ΤΕΕ προέρχεται κατά μεγάλο μέρος, 70% περίπου,  από μη πανεπιστημιακές σχολές και με την πρόσφατη ρύθμιση θα συνεχίζει να προέρχεται.

Όταν η ΣΕΛΕΤΕ είχε από την ίδρυσή της να παρουσιάσει το «συγχρονικό» μοντέλο σπουδών, όσον αφορά την παιδαγωγική κυρίως κατάρτιση, δεν είναι παράλογο σήμερα να πρέπει οι σπουδαστές της ΑΣΠΑΙΤΕ να παρακολουθήσουν στη συνέχεια συμπληρωματικό Studium το οποίο βέβαια δεν αναφέρεται σε συμπληρωματικές παιδαγωγικές σπουδές, αλλά αναφέρεται σε συμπληρωματικές σπουδές ειδικότητας;

Και δεν είναι ακόμη παράλογο μία σχολή όπως η ΠΑΤΕΣ να καταργείται και όπως αναφέρει ο Νόμος να «δύναται να λειτουργήσει μόνο ως πρόγραμμα»; Όταν μάλιστα οι καθηγητές των θεωρητικών μαθημάτων της ΤΕΕ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέρχονται από Πανεπιστημιακές Σχολές και κατέχουν και παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια.

Όταν σύμφωνα με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο τα μαθήματα στα Λύκεια πρέπει να διδάσκονται από καθηγητές Πανεπιστημιακού επιπέδου, δεν είναι περίεργο η σχολή που κατεξοχήν παράγει εκπαιδευτικούς να μην ανήκει στον πανεπιστημιακό τομέα; Άλλωστε αυτός είναι και ο λόγος αποκλεισμού των πτυχιούχων της ΑΣΕΤΕΜ από τις αναθέσεις διδασκαλίας των Τεχνολογικών μαθημάτων στο Ενιαίο Λύκειο παρά το γεγονός ότι έχουν εκπαιδευτεί στο γνωστικό αντικείμενο και στη διδακτική μεθοδολογία καλύτερα από τους συναδέλφους τους των Πανεπιστημίων.  Μήπως θα πρέπει να αναρωτηθούμε όχι μόνο για τη θέση των εκπαιδευτικών αποφοίτων της ΣΕΛΕΤΕ στο σχολείο, αλλά και για την ίδια την εκπαιδευτική πολιτική των κοινωνικών ανισοτήτων που αναπαράγεται όταν στα Ενιαία λύκεια οι καθηγητές είναι απόφοιτοι πανεπιστημιακών σχολών και στα ΤΕΕ απόφοιτοι τριτοβάθμιας αλλά μη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης; Η μη πανεπιστημιακή προέλευση των καθηγητών των τεχνικών μαθημά­των δεν οδηγεί στη μείωση και του επιστημονικού επιπέδου και του κοινωνικού κύρους των εκπαιδευτικών αυτών;

6.  Συμπερασματα

Η ΣΕΛΕΤΕ αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί τη μοναδική Σχολή που εκπαιδεύει με πλήρες πρόγραμμα παιδαγωγικών σπουδών υποψήφιους εκπαιδευτικούς –θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι χαρακτηρίζεται σχεδόν από ένα πλήρες πρόγραμμα τμήματος Επιστημών της Αγωγής του εξωτερικού.

Όπως έχει διαπιστωθεί με σχετικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παρά τις δυσκολίες, ασάφειες, αναχρονισμούς και συντηρητισμό που παρουσιάζει κυρίως η νομική μορφή της, γίνεται εμφανής η επιτυχία της στο ουσιαστικό της μέρος.

Μέσα από την πορεία της είδαμε ότι αυτό που κυρίως λείπει από τη Σχολή είναι το ακαδημαϊκό ύφος, το κοινωνικό κύρος και η επιστημονική αναγνώριση. Αυτά θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν μόνο μέσα τη νομοθετική ένταξη της ΣΕΛΕΤΕ στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η νεοϊδρυθείσα το 1959 Σχολή μέχρι σήμερα, το 2002, οπότε και έπαψε να υπάρχει, δεν χαρακτηρίστηκε ούτε τυπικά αλλά ούτε και ουσιαστικά  «Ανωτάτη Σχολή Παιδαγωγικών Σπουδών, όμοια περίπου προς τα Παιδαγωγικά Ινστιτούτα τα οποία λειτουργούν εις όλας τας Χώρας του κόσμου» όπως δήλωνε ο εισηγητής της ίδρυσής της.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Αθανασούλα-Ρέππα, Α. (1999), Η Δευτεροβάθμια Τεχνική & Επαγγελματική Εκπαίδευση & η Περιφερειακή της διάσταση στην Ελλάδα (1980-1990), Αθήνα, ΕΛΛΗΝ

Γιαννίτσης, Τ. (1982), Η Ελληνική Βιομηχανία, Αθήνα, Gutenberg

Δενδρινού-Αντωνακάκη, Ν. (1961), Η Ελληνική Εκπαίδευσις το 1959. Προπαρασκευή Τεχνικού και Επιστημονικού Προσωπικού, Δελτίο Υπηρεσίας Μελετών και Συντονισμού του Υπουργείου Παιδείας, τ. 20

Δενδρινού-Αντωνακάκη Ν. (1962), Η εξέλιξη της ελληνικής εκπαίδευσης. Από τις μεταρρυθμίσεις του 1959, Αθήνα

Δενδρινού-Αντωνακάκη Ν. (1958), Μόρφωσις διδακτικού προσωπικού δια την επαγγελματικήν εκπαίδευσιν και ιδία την τεχνικήν, Αθήνα

Δενδρινού-Αντωνακάκη Ν. (1959), Η εκπαιδευτική μεταρρύθμισις του 1959, Ανάτυπο από τα Δημοσιεύματα  αριθ. 8 του Δελτίου Υπηρεσίας Μελετών και Συντονισμού του ΥΠΕΠΘ, Αθήνα

Δενδρινού-Αντωνακάκη Ν. (1971), Ιστορική εξέλιξις της επαγγελματικής εκπαιδεύσεως, Αθήνα

Δενδρινού-Αντωνακάκη Ν. (1986), Αποφάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητος για την Παιδεία, Αθήνα

Δέρας Π. – Harris Κ. (1970), «Εισαγωγή εις την οδηγητικήν: Μέθοδοι Επαγγελματικού και σχολικού Προσανατολισμού», Αθήνα, ΣΕΛΕΤΕ

Δέρας Π. – Harris Κ. (1970), «Εισαγωγή εις την οδηγητικήν: Μέθοδοι Επαγγελματικού και σχολικού Προσανατολισμού», Αθήνα, ΣΕΛΕΤΕ

Ιακωβίδης Γ. (1997), Η Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση στην  Ελλάδα: Αθήνα, Gutenberg

Καλούρη-Αντωνοπούλου Ο. – Δημητρόπουλος Ε. (2002), Η Συμβουλευτική και ο Προσανατολισμός στη ΣΕΛΕΤΕ. Η Εκπαίδευση και η Πράξη: Εμπειρίες, παρούσα κατάσταση, προοπτικές, Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού

Κούκκου, Ε. (1975), Η παιδεία από το 1828 εως το 1831, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΒ΄, σ. 587-593, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών

Mialaret G. (1985), Πρόλογος στο Καλούρη-Αντωνοπούλου Ο. Αισθητική Αγωγή του παιδιού. Μορφές αισθητικής δημιουργικότητας στην παιδική βιβλιοθήκη και το Μουσείο, Αθήνα, Δίπτυχο

Μπουζάκης, Σ. (1995), Εκπαιδευτικές Μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Γενική και Τεχνικοεπαγγελματική Εκπαίδευση, τ.Α΄&Β΄, Αθήνα, Gutenberg

Πολυχρονόπουλος Π. (1980), Παιδεία και Πολιτική στην Ελλάδα, Αθήνα, Καστανιώτη

Πολυχρονόπουλος Π. (1982), Το πρόβλημα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και η ριζική λύση του, Αθήνα

 

Πηγές:

-      Πρακτικά της Βουλής

-      ΣΕΛΕΤΕ, Πρακτικά Συνεδριάσεων Δ.Σ

-      Αλληλογραφία ΥΠΕΠΘ με ΕΛΚΕΠΑ και Δ.Σ. ΣΕΛΕΤΕ

-      OCDE Examens par pays, Grece, Paris 1962

-      Υπουργείον Συντονισμού 1967, Τομεύς 9700, Τεχνική βοήθεια, Παράρτημα ΙΙΙ

-      Νόμοι και Διατάγματα