H ιστορία της εκπαίδευσης στην  "Grecia Salentina"

πριν και μετά την ένωση της Ιταλίας

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η “Grecia Salentina” αποτελεί την κατά το μακρινό παρελθόν ελληνόφωνη περιοχή της Απουλίας, στην Νότια Ιταλία.

Αντικείμενο της εισήγησής μας είναι η ιστορική ανασκόπηση στο χώρο αυτό.

Γίνεται μια ιστορικοσυστηματική προσέγγιση στις βασικές μεταρρυθμίσεις την ίδρυση και λειτουργία των σχολικών μονάδων και σκιαγραφείται η εξελικτική πορεία της αναβάθμισης της παιδείας και της παρεχόμενης εκπαίδευσης μέσα από τα εκπαιδευτήρια πολλών κατευθύνσεων.

Στη μελέτη μας αυτή αξιοποιήθηκε η ιστορικοσυστηματική μέθοδος σε δύο κατευθύνσεις: Αφενός μεν χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος ανάλυσης περιεχομένου για την εξέταση των γραπτών πηγών, αφετέρου δε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά προσωπικών συνεντεύξεων με άτομα της περιοχής.

ABSTRACT

Grecia Salentina comprises the remote past of spoken Greek in the district of Apoulia in Southern Italy.

The subject of our communication is the historical investigation of the general instruction in this area.

There has been a “historical-systematic” approach in the basic educational reforms, the establishment and function of school units, and the outline of the development of the course of upgrading education. Likewise instruction has been given educational establishment in various directions.

In our sdudy we employed the “historic-systematic” method in two directions: on the one hand, the analytical method of sources of written material, on the other hand, personal interviews were coducted with those who had actual experience in the history and culture of the area.

EΙΣΑΓΩΓΗ

Η ελληνόφωνη χερσόνησος της «Γκρετσία Σαλεντίνα», τοποθετημένη στα νοτιοανατολικά της επαρχίας του Lecce ,στην Πούλια (Απουλία), περιλαμβάνει αυτή τη στιγμή εννέα δήμους: την Καλημέρα, το Καστρινιάνο ντέι Γκρέτσι, το Κοριλιάνο ντι Ότραντο, το Μαρτάνο, το Μελπινιάνο, το Σολέτο, τη Στερνατία το Μαρτινιάνο και το Τζολίνο. Η ολική του επιφάνεια είναι 144 τ. χιλ. και ο διαμένων πληθυσμός περίπου 42.000 κάτοικοι (Copyright Ιnformagiovani- Castrignano dei Greci), “LA GRECIA SALENTINA”

1. ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

Να περιγράψει κανείς την κατάσταση της εκπαίδευσης στην «Γκρετσία Σαλεντίνα" κατά το παρελθόν δεν είναι εύκολο, διότι δεν υπάρχουν γραπτές πηγές.

Αν σκεφτούμε όμως ότι στο Rudie, μια πόλη κοντά στο Lecce όπου μεγάλωσε ο ποιητής Quinto Ennio ( Mεσσάπιος), κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. ο οποίος γνώριζε τρεις γλώσσες, τη λατινική, την ελληνική και τη μεσσαπική, μπορούμε να υποθέσουμε ότι κάποια εκπαιδευτική δραστηριότητα υπήρχε.Ο Quinto Ennio μαζί με το Livio Andronico, Έλληνα που ζούσε στον Τάραντα, και τον ανιψιό του Marco Pacuvio υπήρξαν οι πρωτεργάτες της λατινικής λογοτεχνίας.

Μέχρι τον 5ο αιώνα μ.Χ. δεν υπάρχουν στοιχεία για την εκπαίδευση.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο δηλαδή από τον 6ο μέχρι τον 11ο αιώνα μ.Χ. συμπεραίνουμε ότι η εκπαίδευση βρισκόταν στα χέρια των ιερέων και των μοναχών,οι οποίοι ήταν ορθόδοξοι, διότι στην περιοχή βρέθηκαν εκατοντάδες υπόγειες και ισόγειες εκκλησίες με βυζαντινές αγιογραφίες. Απ' αυτό διαπιστώνουμε ότι εκεί γινόντουσαν συγκεντρώσεις για να παρακολουθήσουν κάποια μαθήματα κατά τρόπο μυστικό, διότι κατά τον 10ο.αιώνα μ. Χ. υπήρχε ο φόβος των Σαρακηνών στην περιοχή.

Προς το τέλος του 11ου αιώνα έρχονται οι Νορμανδοί και αργότερα οι Λατίνοι με τα δυο τάγματα των Βενεδικτίνων και των Δομινικανών. Την εποχή αυτή λειτουργεί σαν πανεπιστήμιο το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου των Κασούλων κοντά στο Ότραντο, με ηγούμενο το Νεκτάριο. Είχε μεγάλη βιβλιοθήκη και δάνειζε βιβλία σ' όλη την περιοχή του Σαλέντου. Εδώ διδάσκονταν Θεολογία, Φιλοσοφία και Αρχαία Ελληνική Λογοτεχνία.

Στο Τζολίνο το 1500 μ.Χ. ο Sergio Stisio παπάς του χωριού είχε «scriptorium» με μερικούς συνεργάτες, που έγραφαν βιβλία στα ελληνικά και τα πουλούσαν σ' όλη την Ιταλία. Όσοι ήθελαν ν' αγοράσουν ελληνικά βιβλία, πριν φύγουν για την Ελλάδα περνούσαν από το Τζολίνο και αγόραζαν. (αναφορά Sicuro S.)

Στην έδρα των Μητροπολιτών από το 15ο αιώνα μ.Χ. μέχρι σήμερα στο Ότραντο, στην Γκαλλίπολη και στη Ναρντώ λειτουργούν σχολές για τους μέλλοντες παπάδες. Διδάσκονται Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά.

Μέχρι το 1860 που έγινε η ένωση της Ιταλίας όσοι ήθελαν απ' τους λαϊκούς να μορφωθούν πήγαιναν στις σχολές αυτές που λέγονται "Σεμινάρια" και μετά πήγαιναν στο πανεπιστήμιο της Νεάπολης.

Το 90-95% έμεναν αναλφάβητοι και μάθαιναν στην εκκλησία τα ''πράματα Χριστού" όπως λέγονταν στην "Γκρίκο" (ελληνική διάλεκτος της περιοχής.)

Ο Giusepe Bonaparte, βασιλιάς της Κάτω Ιταλίας, και ο γαμπρός του Murat προσπάθησαν να καταπολεμήσουν την αγραμματοσύνη με μια διαταγή που εξεδόθη στις 15/8/1806 και έλεγε ότι σ' όλα τα χωριά έπρεπε να υπάρχει τουλάχιστον ένας δάσκαλος ή μια δασκάλα. Το 1810 ο Murat επειδή δεν υπήρχαν δάσκαλοι ανέθεσε στους παπάδες των μικρών χωριών να κάνουν μαθήματα στα παιδιά. (ανφορά Sicuro S.)

Όταν όμως οι Βουρβώνοι πήραν την εξουσία μετά την πτώση του Ναπολέοντα και του Μurat ανανέωσαν τις ωμότητες του Μεσαίωνα, δημιουργώντας ένα δεύτερο.Κατάργησαν τις διαταγές αυτές διότι πίστευαν ότι τα δημόσια και τα ιδιωτικά σχολεία θα γίνονταν πυρήνες και κέντρα αντικυβερνητικά. Όπως όλες οι αντιπροοδευτικές κυβερνήσεις δεν είχαν σκοπό να επεκτείνουν την εκπαίδευση και να την κάνουν όργανο πνευματικής εξέλιξης, αλλά ήθελαν να ελέγχουν ακόμα και την ιδεολογία των δασκάλων.Στην ουσία το δημόσιο είχε μόνο την παρουσία και το όνομα. Στην ακρίβεια θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν είχε ούτε την πρόθεση να διαχειριστεί σε κάθε περίπτωση, τις ιδιωτικές χειρονομίες, τους περιφερειακούς οργανισμούς και τις δωρεές των ευεργετών, που τροφοδοτούσαν και καθόριζαν την ύπαρξη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της εποχής. Αν εξαιρέσουμε το Λύκειο-Γυμνάσιο του Otranto, το Λύκειο και Κολέγιο του Αγίου Giuseppe, το Κολέγιο του Gesu ή Lupiense, που πήρε την άδεια να λειτουργήσει έτσι, με το διάταγμα της 30/5/1807, μερικές κινητές έδρες του Magistrale, για την εκπαίδευση των δασκάλων που προορίζονταν για το βασικό σχολείο και τις επισκοπικές Ιερατικές Σχολές,μπορούμε να βεβαιώσουμε ότι η εκπαίδευση περιοριζόταν σε λίγη γραφή,ανάγνωση και λίγη αριθμητική. (αναφορά Μarciano M).

Αυτό διαπιστώνουμε απ’το θλιβερό γεγονός του 90ο/ο αναλφαβητισμού. Λείπουν επίσημες στατιστικές, μα δε μας κάνει να απορούμε σκεπτόμενοι τους κυβερνήτες της εποχής. Αν εξαιρέσουμε τη μικρή περίοδο του Ναπολέοντα, κάθε άλλο παρά ευαισθησία έδειχναν για την παιδεία.

Σύμφωνα με την αναφορά του Brunetti ακόμα και λίγα χρόνια μετά την ένωση της Ιταλίας οι 875 στους 1000 κατοίκους ήταν αναλφάβητοι στη γη του Otranto.

H βασική εκπαίδευση στην εποχή των βουρβώνων γινόταν στα κολέγια, παρθεναγωγεία και ορφανοτροφεία. Δε διαρκούσε περισσότερο από 4 χρόνια, αν δεν ήταν καθορισμένη για λιγότερη

Την εποχή αυτή λειτουργεί στο Lecce δημοτικό Ορφανοτροφείο θηλέων ονομαζόμενο “S. Francesco”, προορισμένο να συντηρεί παιδιά νομίμως γεννημένα. Κατά το τέλος του 1900 αντικαθίσταται με ανάλογο ίδρυμα και ονομάζεται «Μargherita di Savoia» με προσαρτημένο τμήμα Magistrale με την ίδια επωνυμία ( La Zagalia, 1967).

Κάποιος κανονισμός που εξεδόθη στη Νεάπολη κατά το 1819 και συμπεριλάμβανε την «Γκρετσία Σαλεντίνα» που υπαγόταν σ΄αυτήν, υιοθετούσε την αμοιβαία μέθοδο διδασκαλίας, αλλά δεν προέβλεπε την υποχρεωτική φοίτηση. Μ΄ένα άρθρο όμως συνιστούσε την απόκτηση με ισχύ απ΄την 1/1/1820 του τίτλου του βασικού σχολείου και τη γνώση ανάγνωσης, γραφής και των βασικών γνώσεων αριθμητικής για όποιον ήθελε να ασκήσει μια τέχνη ή ένα επάγγελμα.

Ήταν ένα σχολείο που σύμφωνα με αναφορές αγωνιζόταν καθημερινά να επιβιώσει, να εξασφαλίσει το ελάχιστο των αποδοχών του δασκάλου δηλαδή 50 lit. το μήνα ακόμα και μέχρι το 1862. Την εποχή αυτή δημιουργήθηκε η «Congregazione di spirito», κρατική υπηρεσία που ήλεγχε τους δασκάλους.

Με διαταγή που εκδίδεται στις 13/11/1821 επιβάλλεται η ανοιχτή πόρτα κατά την ώρα της διδασκαλίας. Τα βιβλία ήταν μονοπώλιο του κράτους και γράφονταν από έμπιστους του, κατάλληλα να σπείρουν τον σκοταδισμό.

Υπεύθυνος για να λειτουργούν τα σχολεία όπως ήθελαν ήταν ο Νομάρχης.

Ο Ferdinando Δ,΄ βασιλιάς της Νεαπόλης, είχε περισσότερη εμπιστοσύνη στους παπάδες που δίδασκαν στα εκκλησιαστικά σχολεία. Τα παιδιά μάθαιναν μόνο ανάγνωση, γραφή και αρίθμηση. Οι γονείς και τα παιδιά έδειχναν απάθεια απέναντι στην εκπαίδευση. Το πολιτισμικό επίπεδο χαμηλό.Η οικονομική κατάσταση καθόλου ευνοϊκή και έτσι προτιμούσαν να δουλέψουν τα παιδιά τους ( Οδοιπορικό Σκευοφύλακα Π.).

Τα 1862 ο αναλφαβητισμός της γης του Otranto έφτανε το 87-90%. Σε 43 χωριά δεν υπήρχαν δημοτικά σχολεία. Σε 374 σχολεία (τάξεις) φοιτούσαν 11.500 παιδιά. Κάθε μαθητής στοίχιζε στην κοινότητα 11,65 lit (Smerano A., χ.ημ.).

Στα μεγάλα χωριά λειτουργούσαν μονοθέσια σχολεία με 6 τάξεις, Στα μικρά χωριά ήταν μονοθέσια, αλλά με τρεις μόνο τάξεις.

Η διδασκαλία γινόταν κατά τους παλιούς κανόνες από παπάδες και λαϊκούς με χαμηλή ανθρωπιά χαμηλό νοητικό επίπεδο και πολύ χαμηλή μόρφωση.

Οι δάσκαλοι ήταν του δημοτικού που κάπου κάπου τους καλούσαν για επιμόρφωση στο ''Scuola Magistrale" όπως το έλεγαν και το οποίο άλλαζε πόλεις λειτουργίας. δε λειτουργούσε σε σταθερή έδρα.

O Βrunetti πρόεδρος και επιθεωρητής του Σαλέντου έλεγε ότι ένα κανονικό  σχολείο αξίζει σαν δέκα Magistrale.

H κοινότητα πλήρωνε τους δασκάλους μέχρι το 1903. Η μεταχείρηση δε του δασκάλου ήταν τέτοια, που πολλές φορές τον ανάγκαζαν να παραιτηθεί. Έτσι εκμεταλλεύονταν τους μισθούς τους για τις γιορτές, τις απεργίες και τα πυροτεχνήματα ( Semerano A., χ.ημ.)

Η πρώτη σχολή για τη φοίτηση αυτών που ήθελαν να γίνουν δάσκαλοι λειτουργούσε στο Lecce , λεγόταν "Scouola Normale" και ιδρύθηκε κατά πρόταση του Νομαρχιακού Συμβουλίου του Μαρτάνου. (Semerano A. χ.ημ.)

Ο αναλφαβητισμός παραμένει υψηλός σε ποσοστό 80% και άνω μέχρι τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.(1914-1918) Αυτό συμβαίνει διότι τα φτωχά και αγροτικά χωριά εξακολουθούν να θεωρούν το σχολείο περισσότερο πολυτέλεια παρά ανάγκη.

Ωστόσο όμως υπήρξαν προτάσεις από τα συμβούλια όπως π.χ. αυτή που έγινε απ'τους διαχειριστές του Brindisi, που ζητούσαν την λειτουργία Νυκτερινών Σχολείων και την υποχρέωση των δασκάλων να κάνουν μάθημα ιδίως σε αγρότες από τις 11μ.μ. μια ώρα τη νύκτα, καθώς και την καλοκαιρινή περίοδο.

2. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

Μετά το 1860 (δηλαδή μετά την ένωση της Ιταλίας )η εκπαίδευση γίνεται υποχρεωτική, αλλά μόνο στα Ιταλικά. Μεταξύ των πολλών προβλημάτων που ταλαιπωρούν το νέο Ιταλικό Βασίλειο, κατά κάποιο τρόπο, κληρονόμου απ’το 1861 και μετά της διαχείρησης των Βουρβώνων, η οποία παραμέλησε την παιδεία σα δημόσιο φαινόμενο και μέσο των κοινωνικών σχέσεων, οι πρώτες φροντίδες της καινούριας κυβέρνησης του κεντρικού κράτους συνοψίζονται σε διατάξεις οι οποίες αποβλέπουν στο να δημιουργήσουν συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας της βασικής εκπαίδευσης. Αυτό προκύπτει με νόμο που την καθιστά υποχρεωτική και δωρεάν. Με νόμο υποχρεώνει τις κοινότητες να έχουν τουλάχιστον κατώτερο σχολείο για μικρά αγόρια και ένα άλλο για κορίτσια. Ιδρύονται κρατικά δημοτικά σχολεία. Στα μεγάλα κέντρα Lecce, Maglie, Galatina, λειτουργούν 5/ετή Γυμνάσια και 3/ετή Λύκεια για τα παιδιά των ευπόρων οικογενειών διότι πλήρωναν δίδακτρα και μάλιστα αρκετά για την εποχή. (Saracino D.& G. )

Η συμμετοχή και μόνο στις εξετάσεις για την εισαγωγή στο Γυμνάσιο αντιστοιχούσε με 10 ημερομίσθια. Το ίδιο επαναλαμβανόταν και για την εισαγωγή στο Λύκειο. Τα δίδακτρα δε κάθε τριμήνου αντιστοιχούσαν με 20 ημερομίσθια. Τα βιβλία αγοράζονταν.

Τα μαθήματα που διδάσκονταν στο Γυμνάσιο ήταν:

Ιταλικά, Λατινικά, Ιστορία, Γεωγραφία, Ξένη Γλώσσα,.Γαλλικά ή Αγγλικά, Μαθηματικά και απ'τον 4ο χρόνο και Αρχαία Ελληνικά.

Στα Λύκεια διδάσκονταν:

Ιταλικά, Λατινικά, Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία, Φιλοσοφία, Μαθηματικά, Άλγεβρα, Βοτανική Χημεία.Οι καθηγητές έχουν ειδικότητες.

Ένα διάταγμα απ’τη Νεάπολη τον Οκτώβριο του 1860 προβλέπει την ίδρυση των Κανονικών Αρχικών Σχολείων αρρένων και θηλέων καθώς και του Magistrale, διότι βασική προϋπόθεση για μια αυθεντική κοινωνική αποκατάσταση θεωρήθηκε από τα αρμόδια άτομα η δημιουργία ενός κατάλληλου οργάνου που να προετοιμάζει τους εκπαιδευτικούς της αρχικής βαθμίδας.

Η τεχνική εκπαίδευση στη γη του Otranto μετά το 1860 υπήρξε η καρδιά της οικονομικής και κοινωνικής ζωής στην Ιταλία. Το 1865 με κυβερνητικό διάταγμα προτεινόταν το κλείσιμο των Ιερατικών Σχολών που δεν είχαν συμμορφωθεί με τις προδιαγραφές του νόμου και στη συνέχεια το άνοιγμα άλλων τόσων γυμνασίων.

Μεταξύ των υποστηρικτών της κλασικο-ανθρωπιστικής κατεύθυνσης και εκείνων της τεχνικής υπήρχε μια διαφωνία. Οι δεύτεροι υποστήριζαν ότι και από οικονομικής πλευράς ήταν καλύτερα να στραφούν οι νέοι στις τέχνες, στα επαγγέλματα και στη ναυτιλία.

Κατά το 1865-66 στα δημοτικά σχολεία κρατικά και ιδιωτικά συμβαίνει μια θεαματική συμμετοχή. Δυο χρόνια αργότερα κατά 1867-68 τα σχολεία παθαίνουν μια μεγάλη απώλεια μαθητών και στην περιοχή παρατηρείται ένα ποσοστό φοίτησης 2 στους 1000, απ΄αυτούς που ήταν σε ηλικία και προϋποθέσεις υποχρεωτικές για να παρακολουθήσουν το σχολείο.

Με διάταγμα ιδρύεται το Κανονικό Σχολείο Θηλέων στο Lecce  τον Οκτώβριο του 1868 που μέχρι το 1873 λειτουργούσε στ΄Ορφανοτροφείο Principe Umberto. Το Νοέμβριο του 1868 ιδρύεται και ένα ίδιο τμήμα αρρένων προσαρτημένο στο Τεχνικό Εμπορικό Σχολείο που λειτουργούσε στο Lecce απ΄το 1867. (La Zagalia, 1967)

Αυτός ο τελευταίος δημοτικός θεσμός ήταν πολύ αναγκαίος για τη Σαλεντινή κοινωνία, διότι προσπαθούσε να προετοιμάζει τους νέους να μπουν να εργαστούν σε διάφορους τομείς της βιομηχανίας και του εμπορίου.

Προς το 1870 καταγράφεται μια σημαντική αύξηση των σχολείων η οποία φτάνει τα 10 δημοτικά ημερήσια για αγόρια, 13 για κορίτσια και 2 μικτά. Λειτουργούν επίσης και 27 βραδινά.

Η αναλογία παρακολούθησης φτάνει 3 στους 10 μαζί με τα παιδιά των βρεφικών σταθμών και των ιδιωτικών σχολείων.

Τον Ιούλιο του 1877 επεκτείνεται σ’όλες τις κοινότητες του βασιλείου η υποχρεωτική φοίτηση στο κατώτερο Δημοτικό αρρένων και θηλέων από 6-9 ετών και στα μεγάλα κέντρα με αξιόλογο αριθμό κατοίκων μέχρι 12 ετών.Ένας νόμος του 1904 προέβλεπε 4 χρόνια για όλα τα παιδιά και άλλα 2 συμπληρωματικά για εκείνα που δεν θα συνέχιζαν τις σπουδές.

Το ποσοστό όμως του αναλφαβητισμού παραμένει ακόμα υψηλό στην "Γκρετσία Σαλεντίνα" μέχρι το τέλος του αιώνα. Σύμφωνα με στατιστικές και αναφορές κατά το 1890-91 το 80% των κατοίκων από 6-25 ετών είναι αναλφάβητοι, σε βαθμό που να μην μπορούν να βάλουν ούτε την υπογραφή τους. ( Αtti del Consilio Rrovinciale, 1986).

Η έρευνα του Corradini συμπεραίνει ότι το 1908 οι αναλφάβητοι φτάνουν το 70%.

Το Υπουργείο της Δημόσιας Εκπαίδευσης για να πατάξει το φαινόμενο αυτό, στις 28-8-1921 συνιστά στην κοινότητα του Μαρτάνου ν΄ανοίξει ένα σχολείο νυκτερινό χωρίς δίδακτρα, (διότι μέχρι τώρα στα νυκτερινά σχολεία πλήρωναν οι γονείς τον δάσκαλο). Αναφερόταν στα άτομα από 12 ετών και άνω και απέβλεπε στο να μορφώσει τα κατώτερα στρώματα και να καλλιεργήσει ηθικές και πολιτισμικές αξίες  ( Gallone B., χ.ημ.).

Την εποχή αυτή λειτουργούν και τα Κατηχητικά σχολεία σε εθελοντική βάση και γίνονται στην εκκλησία. ( Σήμερα είναι υποχρεωτικό από την Γ' δημοτικού μέχρι και την Β' του "Scuola Media" σχεδόν αντίστοιχου του δικού μας σημερινού Γυμνασίου.

Μέχρι το 1922 το μόνο πανεπιστήμιο που λειτουργούσε στην Κάτω Ιταλία ήταν της Νεάπολης με πολλές σχολές.

Φιλολογία, Ιατρική, Νομική, Φυσική, Γεωπονική, Πολυτεχνικές Σχολές,

κ.ά. Το 1922 ιδρύεται και το πανεπιστήμιο του Μπάρι, έτσι η περιοχή εξυπηρετείται κι εκεί.

Μια μεταρρύθμιση του Gentile το 1923 κατά το φασιστικό καθεστώς επιβάλλει την υποχρεωτική εκπαίδευση μέχρι τα 14 χρόνια αντί μέχρι τα 10-11 που ίσχυε μέχρι τότε, για να αποφύγει το φαινόμενο του ημιαναλφαβητισμού. Ο νόμος δε, προέβλεπε πρόστιμο για τους γονείς και τους εργοδότες που απομάκρυναν τα παιδιά από το σχολείο, ανερχόμενο από 2 σε 50 lit για τους παραβάτες γονείς και διπλάσιο για τους εργοδότες . Το ποσό αυτό αντιστοιχούσε για κάθε παιδί χωριστά. Από το 1925 λειτουργούν Νηπιαγωγεία στις καλόγριες σε εθελοντική βάση, με μικρή συμμετοχή των γονέων για το φαγητό που έπαιρναν εκεί (Semerano A., χ.ημ.).

Το 1929 ο σχολικός επιθεωρητής επιτρέπει τη μη παρακολούθηση του σχολείου, μόνο των παιδιών εκείνων των οποίων οι οικογένειες για σοβαρούς λόγους απομακρύνονταν απ'την περιοχή του σχολείου.

Τα κορίτσια πήγαιναν μόνο μέχρι την Γ' Δημοτικού και τα αγόρια μέχρι την Ε'. Λίγοι πήγαιναν στο "Scuola Media" που υπήρχε μόνο στα μεγάλα κέντρα. Πήγαιναν δε με τα ποδήλατα ή τα λίγα λεωφορεία που υπήρχαν και για να εγγραφούν έδιναν εισαγωγικές εξετάσεις.

Αμέσως μετά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο ανοίγουν νυκτερινά σχολεία για τους αναλφάβητους. Έβαζαν κάποιες σειρές μαθημάτων που έπρεπε να παρακολουθήσουν. Μέχρι το 1950 τα σχολεία περνούν κρίση διότι πολλά παιδιά πήγαιναν με τις οικογένειές τους στα Βασιλικάτα ( γειτονικός νομός) για να καλλιεργούν καπνά και τα σχολεία έμεναν άδεια.

Κατά το 1960-65 μπαίνουν μαθήματα στην τηλεόραση για τους αγράμματους. Το όνομα του Προγράμματος είναι:" Δεν είναι ποτέ πολύ αργά".

Απ' το 1963 το "Scuola Media" κατέστη υποχρεωτικό επομένως καταργήθηκαν οι εισαγωγικές και ιδρύθηκαν κρατικά ακόμα και στα μικρά χωριά. Το σύνταγμα δε, προέβλεπε και την ίδρυση ιδιωτικών χωρίς όμως καμιά επιβάρυνση του κράτους. Οι άνεργοι τότε εκπαιδευτικοί βρίσκουν δουλειά εκεί χωρίς όμως ασφάλιση (αναφορά Vito A.,).

Πριν 10 χρόνια λειτούργησαν και παιδικοί σταθμοί στα πιο μεγάλα χωριά στηριζόμενοι απ'τις κοινότητες.

Απ’ το 1964-65 εκτός από τους Παιδικούς Σταθμούς, Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Scuola Media κρατικά και ιδιωτικά, λειτουργούν στα μεγάλα κέντρα και Λύκεια για την κλασική εκπαίδευση, για φυσικές επιστήμες, Ινστιτούτο Magistrale για δασκάλους. Πριν 5-6 χρόνια καθιερώθηκε απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση του επαγγέλματος του δασκάλου το πτυχίο του Πανεπιστημιακού Παιδαγωγικού τμήματος.

Για την Τεχνική Εκπαίδευση λειτουργούν διάφορα λεγόμενα Ινστιτούτα:

Ινστιτούτο Τεχνικό, Εμπορικό και για Γεωμέτρες καθώς και Ναυτικό, Βιομηχανικό και Γεωργικό. Ινστιτούτο Επαγγελματικό, Βιοτεχνικό και Κοινωνικών Υπηρεσιών. Επαγγελματικό Ινστιτούτο Εθνικής Εκπαίδευσης Κατάρτησης τμήμα βιοτεχνίας, χειροτεχνίας. Λειτουργεί επίσης Επαγγελματικό Ινστιτούτο μόνο για κορίτσια.

Έχουμε ακόμα σχολείο Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης, Ινστιτούτο Τέχνης, Λύκειο Τέχνης, Ακαδημία Καλών Τεχνών, Μουσικό Λύκειο, Γλωσσικό Λύκειο για ξένες γλώσσες, καθώς και Κοινωνικοπαιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Όλα τα σχολεία μετά το "Scuola Media" λέγονται "Scuola Superiore" και είναι 5/ετούς φοίτησης. Αυτό όμως της κλασικής κατεύθυνσης οναμάζεται Κλασικό Λύκειο και τα δύο πρώτα χρόνια σ'αυτό λέγονται Γυμνάσιο.

Σαν "Superiore" υπάρχει ακόμα το "Scuola Magistrale" για Νηπιαγωγούς που είναι 3/ετούς φοίτησης και το "Istituto Magistrale" 4/ετούς φοίτησης για δασκάλους. Απ' αυτά όμως καθώς και απ’ όλα τα άλλα "Superiore" χορηγείται δίπλωμα, και αυτό δεν αρκεί για την εξάσκηση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού με την καθιέρωση του πανεπιστημιακού πτυχίου ως απαραίτητη προϋπόθεση. Έτσι το Scuola Magistrale βαδίζει προς κατάργηση. Στα δύο αυτά Μagistrale τα δύο πρώτα χρόνια τα μαθήματα είναι τα ίδια και απ'το τρίτο έτος αρχίζει ο διαχωρισμός του κλάδου.

Γενικά ισχύει το εκπαιδευτικό σύστημα που ισχύει σ' όλη την υπόλοιπη Ιταλία. Προσπαθούν τώρα να καθιερώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση μέχρι το 16ο έτος και τη σχολική αυτονομία (αναφορά Caretto R.)

ΒIBΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Angelo Semerano presso biblioteca comunale di Martano. "GATTEDRA, ALTARE, FORO" 
Maria Bianca Gallone "Lecce e la sua provincia" MINORANZE LINGUISTICHE EUROPEE  “LA GRECIA SALENTINA’’ Copyright INFORMAGIOVANI –Castrignano dei Gtreci (LE) Italy

“LA ZAGALIA” 33/34 Marzo 1967 Casa editrice: «Scuola Typografica. Bramante» Urbania

Atti del Consilio Provinciale, anno 1866, presso biblioteca provinciale, o Arch. di stato. Pref. il Comm. F.F. Murgia

Οδοιπορικό κ. Πόπης Σκευοφύλακα, απ’την επίσκεψη των Ελληνίδων Προσκοπίνων στην ελληνόφωνη περιοχή της Κάτω Ιταλίας.

Προφορικές αναφορές πολλών προσώπων εκ των οποίων παραθέτω μερικά. Caretto Rosa
Marciano Maria
Saracino Donato e Giuliana
Sicuro Salvatore
Vito Agostino