Το κοινωνικό προφίλ των σπουδαστών της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων και ο κοινωνικός έλεγχος της τοπικής κοινωνίας την περίοδο 1934-1982.

Νταίζη ΔΑΝΙΗΛΙΔΟΥ

Εκπαιδευτικός.

Διδάκτορας Επιστημών της Αγωγής

Πανεπιστήμιο Κρήτης.

  ΠΕΡΙΛΗΨΗ

 Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι να παρουσιάσουμε:

α) Τη στατιστική  μελέτη του σπουδαστικού σώματος που φοίτησε στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων από την ίδρυσή της μέχρι το 1982.

Με βάση την επεξεργασία των μητρώων των σπουδαστών /ριών και τη στατιστική  τους ανάλυση θα αναπαραστήσουμε κάποια σημαντικά κοινωνικά και εκπαιδευτικά  χαρακτηριστικά του σπουδαστικού πληθυσμού τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

  β) Τη μελέτη του κοινωνικού ελέγxου που ασκείται στους σπουδαστές από την τοπική κοινω­νία της πόλης και που εντείνεται σε συγκεκριμένες πολιτικές περιόδους της χώρας μας. Θεωρούμε ότι η μελέτη της κοινωνικής προέλευσης των υποψήφιων δασκάλων της Ζ.Π.Α.Ι. και κάποιων εκπαιδευτικών χαρακτηριστικών τους παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, επειδή συμβάλλει στην αποκάλυψη της εσωτερικής υφής της «επαγγελματικής ταυτότητας» των υποψήφιων δασκάλων.

  Από την άλλη μεριά ο ασφυκτικός έλεγχος που ασκείται από την τοπική κοινωνία στους σπουδαστές της Ζ.Π.Α.Ι. μας δίνει το στίγμα ενός κοινωνικό-πολιτικού ελέγχου ο οποίος απαι­τεί την απόλυτα πειθαρxημένη «σχολική ζωή» των εκπαιδευομένων.

  Τα παραπάνω ερευνητικά δεδομένα ίσως συμβάλλουν στη διερεύνηση κάποιων ιδιαίτερων ιστορικό-κοινωνικών πτυχών της εκπαίδευσης των δασκάλων στη χώρα μας.

ABSTRACT

 In this paper I shall set out :

 a) the statistical study of the students who educated in the Zosimeα Pedagogical Academy of Ioannina from her function until to 1982.

According to the work out of the students records and their statistical analysis we will represent some important social and educational characteristics of the students population in the particular years (1934-1982).

b) the study of the social control which is imposed on the students from the local community of the town of Ioannina and which is increased in the particular political period in our country.

We are supposed that the study of the social origin of the future teachers who were educated in the Z.P.A. and also some of their educational characteristics have a particular interest because they contribute in the discovery of the internal structure of their “professional identity’’.

On the other hand the oppressive control from the local society will give us the stigma of the sociο-political control which demanded the absolute well-disciplined '‘school-life'’ of the students.

The above research data perhaps will contribute in the investigation  of some particular historical and social aspects teacher’s education in our country.

1. Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.

 Η εκπαίδευση των δασκάλων μας, μετά από ένα σχεδόν αιώνα προσπαθειών, συγκρούσεων και αντιφάσεων οδηγείται από την ιστορική φάση ύπαρξης των διδασκαλείων, στην επόμενη των Παιδαγωγικών Ακαδημιών.

Στα πλαίσια αυτών των αλλαγών ιδρύεται και η Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων η οποία άρχισε να λειτουργεί από το 1934 με δυο χρόνια σπουδών. Μπορούσαν να φοιτήσουν σ’ αυτήν μετά από εισαγωγικές εξετάσεις απόφοιτοι εξατάξιου Γυμνασίου ή Πρακτικού Λυκείου, άρτιοι σωματικά και ηλικίας όχι μεγαλύτερης του 21ου έτους.

Μετά την πολυτυπία των Διδασκαλείων, η κατάληξη της εκπαίδευσης των δασκάλων στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες με το Νόμο 5802/1933 σήμαινε αρχικά, το τέλος μιας θεσμικής πολυτυπίας των ιδρυμάτων που προορίζονταν για την εκπ/ση των δασκάλων και κατά συνέπεια  το τέλος ενός μωσαϊκού δασκάλων με διαφορετικό επίπεδο σπουδών.

Το 1933 ο τότε Υπουργός Παιδείας Θ. Τουρκοβασίλης, στην εισηγητική του έκθεση ανακοινώνει την ίδρυση νέων σχολών για τη μόρφωση των δασκάλων και συγχρόνως την κατάργηση των Διδασκαλείων.

Το πόσο σημαντικό θεωρήθηκε από την τοπική κοινωνία η ίδρυση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας στα Γιάννενα, όπου ήδη λειτουργούσε τα προηγούμενα χρόνια Διδασκαλείο μας, το επιβεβαιώνει ο τοπικός τύπος της εποχής.

Λίγο πριν την ίδρυση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας στα Γιάννενα, ο Γιαννιώτικος λαός πληροφορείται από τις αθηναϊκές εφημερίδες, την κατάργηση του  Διδασκαλείου στην πόλη και την πιθανή μεταφορά του στην Κέρκυρα, με το νέο όνομα Παιδαγωγική Ακαδημία.

Βουλευτές της Κέρκυρας ασκούν πιέσεις στην κυβέρνηση με σκοπό να οριστεί η Κέρκυρα ως έδρα της Παιδαγωγικής Ακαδημίας,  που θα λειτουργούσε από το ακαδημαϊκό έτος 1934-1935.

Όπως αναφέρει ο Νικολαίδης Ι. (1996) αν δεν υπήρχε αντίδραση εκ μέρους των Γιαννιωτών, η Παιδαγωγική Ακαδημία θα ιδρυόταν στην Κέρκυρα, γιατί το νησί «εξέλεξε αρκετούς λαϊκούς Βουλευτές», ενώ τα Γιάννενα  «ψηφίζουν κορδόνι Βενιζέλο».

Οι γιαννιώτικες εφημερίδες γράφουν άρθρα και σχόλια για το θέμα, καταδικάζοντας τη μελετημένη απόφαση για ίδρυση της Παιδαγωγικής Ακαδημίας στην Κέρκυρα, αποδίδοντας την σε κομματικούς λόγους.

Ο Δήμαρχος της πόλης (5 Οκτ. 1933) μαζί με τους προέδρους των Οργανώσεων και Σωματείων της πόλης αποφασίζουν μετά από συνάντηση τους «δια την λήψιν αποφάσεων προς αντίδρασιν κατά της μελετημένης καταργήσεως του Δ/λείου Ιωαννίνων και ιδρύσεως Παιδαγωγικής Ακαδημίας εις την Κέρκυραν» (Εφημ.Ήπειρος, 6 Οκτωβρίου 1933).

Τελικά φαίνεται πως οι αντιδράσεις αυτές, βρήκαν απήχηση. Συγκροτήθηκε επιτροπή με πρόεδρο τον Μητροπολίτη Σπυρίδωνα και μέλη της βουλευτές κομμάτων και μετά από αλλεπάλληλες συναντήσεις τους με τον Υπουργό Παιδείας κατόρθωσαν να τον πείσουν να ιδρύσει την Παιδαγωγική Ακαδημία στα Γιάννενα. Ονομάστηκε Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία προς τιμή των Ηπειρωτών ευεργετών, αδελφών Ζωσιμάδων.

Σε οικόπεδο που αγοράστηκε το 1927 (μετά από συνεχείς αγορές τεμαχίων) από την Μητρόπολη Ιωαννίνων και με αρχιτέκτονα τον Αθηναίο Αρ. Ζάχο ξεκίνησε η ανέγερση του νέου διδακτηρίου του οποίου τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 8 Νοεμβρίου 1938, όπου η Παιδαγωγική Ακαδημία μεταφέρεται από το κτίριο που στεγαζόταν επί της οδού Μιχ. Αγγέλου.

Η σύντομη αυτή ιστορική αναφορά στην ίδρυση της Ζ.Π.Α. στα Γιάννενα μας βοηθάει στο να κατανοήσουμε τη σπουδαιότητα που είχε η λειτουργία για την τοπική κοινωνία. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα με τις διεκδικήσεις διαφόρων περιοχών για την ίδρυση Πανεπιστημιακών Τμημάτων ή Τμημάτων Τ.Ε.Ι.

Η εισήγησή μας στοχεύει κυρίως στο να αναδείξει:

1. κάποια από τα κοινωνικά και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά του σπουδαστικού πληθυσμού από την ίδρυση της Ζ.Π.Α. το 1934 ως το 1982 και

2. τον κοινωνικό-πολιτικό  έλεγχο που ασκείται στους σπουδαστές /ριες από την τοπική κοινωνία και τους καθηγητές και που εντείνεται σε συγκεκριμένες πολιτικές περιόδους της χώρας μας.

2. ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΤΗΣ Ζ.Π.Α.

 Τα δεδομένα που αναλύονται στατιστικά είναι «παρατηρήσεις» που αφορούν το σύνολο των 7.115 σπουδαστών /ριών που φοίτησαν από το 1934 ως το 1982 στη Ζ.Π.Α. Ιωαννίνων.

Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα αρχεία της Γραμματείας της Ζ.Π.Α. Ιωαννίνων και από τα Βιβλία Μητρώων και Προόδου των σπουδαστών /ριών για τα ακαδημαϊκά έτη 1934-1982.

Στο μητρώο, εκτός από το ονοματεπώνυμο του κάθε σπουδαστή /ριας, αναφερόταν και ορισμένα ατομικά χαρακτηριστικά του, όπως: το ακαδημαϊκό έτος εγγραφής, το φύλο, το έτος γέννησης του /της, ο τόπος γέννησης, το επάγγελμα του πατέρα, το επάγγελμα της μητέρας, ο τόπος διαμονής των γονέων, ο βαθμός απολυτηρίου γυμνασίου, ο τόπος εισαγωγής στη Ζ.Π.Α.Ι., ο μέσος όρος βαθμολογίας του Α’ έτους, ο μέσος όρος βαθμολογίας του Β΄ έτους, ο μέσος όρος βαθμολογίας του Γ’ έτους (τα χρόνια όπου υπάρχει), ο βαθμός πτυχίου, η ολοκλήρωση ή η διακοπή της φοίτησης και η διαγωγή του.

Τα χαρακτηριστικά αυτά τα καταγράψαμε για κάθε σπουδαστή /ρια και τα κωδικοποιήσαμε ώστε να γίνει δυνατή η στατιστική τους επεξεργασία. Στη συνέχεια προχωρήσαμε στη σύζευξη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών για την εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων, που πιθανότατα α) θα αποδώσουμε μια πλήρη εικόνα της «ταυτότητας» του σπουδαστικού σώματος της Ζ.Π.Α.Ι και β) θα συνθέσουν μαζί με τη μελέτη και άλλων σχετικών ερευνών και επίσημων στοιχείων της Ε.Σ.Υ.Ε. στη γενική εικόνα των εκπ/κών και κοινών χαρακτηριστικών των δασκάλων της χώρας μας που φοίτησαν στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες.

Από το 1934 ως το 1982 στη Ζ.Π.Α.Ι. φοίτησαν 7.115 σπουδαστές και σπουδάστριες. Στο σύνολο αυτό 4.832 δηλ. το 68% είναι σπουδαστές και 2.283 δηλ. το 32% είναι σπουδάστριες.

Τα χρόνια αυτά φοίτησε διπλάσιος αριθμός αγοριών σε σύγκριση με τον αριθμό των κοριτσιών.

Αξιοσημείωτο είναι ότι από το 1934 ως το 1940 ο αριθμός των κοριτσιών που φοιτούσαν ήταν 3 φορές μικρότερος από τον αριθμό των αγοριών.

Αυτό οφειλόταν στο Νόμο 5802 του 1933 ο οποίος όριζε ότι «ο αριθμός των εγγραφομένων εις εκάστην τάξιν των Π.Α. οριζόμενος υπό του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, επ’ ουδενί λόγω δύναται να υπερβεί τους 40, εξ ών 15 δύνανται να είναι θήλεις».

Η αναλογία αυτή δίνει μια προτεραιότητα στο να υπερέχουν αριθμητικά οι άντρες δάσκαλοι απ’ ότι οι γυναίκες συνέπεια και των αντιλήψεων της εποχής όπου τα κορίτσια δεν ενθαρρύνονταν ιδιαίτερα στο να σπουδάζουν και να φεύγουν από τα σπίτια τους.

Χαρακτηριστικό όμως είναι ότι η αριθμητική αυτή υπεροχή των αντρών έναντι των γυναικών που θα φοιτούσαν στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες συνεχίζεται ως τα τελευταία χρόνια της λειτουργίας τους.

Καταργείται με το Ν. 1286/82 όπου ορίζεται να μην υπάρχει η κατά φύλο διάκριση στον αριθμό εισακτέων σε όλες τις ανώτατες και ανώτερες Σχολές.

Απ’ όλη την επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων επιλέξαμε να αναφερθούμε σε κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία τα οποία μας βοηθάνε να έχουμε κάποια ενδεικτικά συμπεράσματα.

2.1 ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΕΙΣΟΔΟΥ ΣΤΗ  Ζ.Π.Α.Ι. (ΧΡΟΝΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗ Ζ.Π.Α.)

 Ο πίνακας 1 παρουσιάζει την ποσοστιαία κατανομή των αγοριών και των κοριτσιών που εισήχθησαν στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων ανάλογα με την ηλικία τους.

Πίνακας 1.

Σε σύνολο 2283 κοριτσιών το 39% φοιτά κανονικά δηλαδή στην ηλικία των 18 ετών στη Ζ.Π.Α., μόλις δηλ. τελειώνουν  το εξατάξιο Γυμνάσιο.

Με καθυστέρηση ενός χρόνου  φοιτά  ένα ποσοστό 28% και με 2 χρόνια ένα ποσοστό 17%.

Σε σύνολο 4832 αγοριών το 25% φοιτά χωρίς καθυστέρηση, με ένα χρόνο καθυστέρηση το 25% των αγοριών και με δυο χρόνια καθυστέρηση το 18%.

Σε ηλικία 21 χρονών δηλαδή με καθυστέρηση τριών περίπου χρόνων, φοιτούν περισσότερα αγόρια (12%) απ’ ότι τα κορίτσια (8%). Παρατηρούμε από τα τρία χρόνια και μετά υπάρχει μια αύξηση του ποσοστού των αγοριών έναντι των κοριτσιών που φοιτούν με καθυστέρηση στη Ζ.Π.Α.

Η καθυστερημένη αυτή είσοδος μπορεί να οφείλεται α) σε τυχόν καθυστερημένη αποφοίτηση από το Γυμνάσιο, β) στην προσπάθεια των αγοριών να επιτύχουν σε κάποιες άλλες Πανεπιστημιακές Σχολές και γ) είτε λόγω άλλων οικονομικών αναγκών.

Από το 1976 και μετά οι περισσότεροι σπουδαστές και σπουδάστριες φοιτούν χωρίς καθυστέρηση.

2.2 ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ.

 Η μελέτη του πίνακα (2) μας δείχνει ότι από το 1934 ως το 1982 προέρχονται από χωριό εκτός Ν. Ιωαννίνων (κυρίως από χωριά της Ηπείρου) το 56% του συνόλου των σπουδαστών και το 47% του συνόλου των σπουδαστριών.

Πίνακας 2.

Από πόλη (πόλη των Ιωαννίνων ή άλλη πόλη) προέρχονται το 13% των αγοριών και το 29% των κοριτσιών. Στη Ζ.Π.Α. φοιτούν κυρίως σπουδαστές και σπουδάστριες από χωριά της Ηπείρου. Είναι μια ένδειξη ότι η Ζ.Π.Α. ήταν η πιο προσιτή οικονομικά σχολή κυρίως για τα παιδιά της υπαίθρου και η μοναδική τουλάχιστον ως το 1963 όπου ιδρύθηκαν οι πρώτες Πανεπιστημιακές Σχολές στα Ιωάννινα.

Αντίθετα ο αριθμός των κοριτσιών που προέρχονταν από πόλη και φοιτούσαν στη Ζ.Π.Α. είναι μεγαλύτερος  από των αγοριών, γεγονός που ίσως έχει να κάνει με διαφορετικές αντιλήψεις που επικρατούσαν για τη μόρφωση των κοριτσιών στα χωριά και τις πόλεις.

2.3 ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ /ΡΙΩΝ ΤΗΣ Ζ.Π.Α.

Πίνακας 3.

Στη Ζ.Π.Α.Ι. φοιτούν σπουδαστές (44%) και σπουδάστριες (47%) που έχουν στο απολυτήριο του Γυμνασίου το χαρακτηρισμό ‘’Καλώς’’ (13-16). Το ποσοστό των κοριτσιών έναντι των αγοριών που έχουν το χαρακτηρισμό Λ. Καλώς και Άριστα στο απολυτήριο του Γυμνασίου.

Το επάγγελμα της δασκάλας θεωρείτο καλό επάγγελμα για ένα κορίτσι. Αντίθετα τα αγόρια με υψηλό βαθμό στο απολυτήριο τους φαίνεται ότι προτιμούσαν να δώσουν εξετάσεις σε άλλες Πανεπιστημιακές Σχολές, με μεγαλύτερο κοινωνικό κύρος και οικονομικό όφελος.

2.4 ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΑΘΜΟ ΠΤΥΧΙΟΥ.

Πίνακας 4.

Οι  σπουδαστές  ανεξαρτήτως του φύλου τους αποφοιτούν οι περισσότεροι με βαθμό πτυχίου  Λίαν  Καλώς. Με άριστα βαθμολογείται  ένα μεγαλύτερο ποσοστό κοριτσιών (15%), έναντι των  αγοριών (6%).

2.5 ΣΧΕΣΗ  ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΕΡΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΑΘΜΟ ΠΤΥΧΙΟΥ.

 Η πλειοψηφία των σπουδαστών /ιών έχουν βαθμό πτυχίου Λίαν Καλώς ανεξαρτήτως του επαγγέλματος του πατέρα. Παρουσιάζεται μια αύξηση των πτυχίων με άριστα των οποίων το επάγγελμα του πατέρα είναι ανώτατοι υπάλληλοι.

Αυτό δείχνει γι’ άλλη μια φορά τη σχέση που έχει το μορφωτικό επίπεδο των γονέων με την επίδοση των σπουδαστών /ιών.

2.6 ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ.

ή

Πίνακας 5.

Οι σπουδαστές και σπουδάστριες της Ζ.Π.Α. εμφανίζουν μια ομοιογένεια από άποψη κοινωνικής προέλευσης. Ποσοστό 71% των αγοριών προέρχεται από τα εργατικά στρώματα και 61% των κοριτσιών (στα εργατικά επαγγέλματα υπάγονται τα επαγγέλματα που αναφέρουν αγρότης, εργάτης ή ανεπάγγελτος).

Οι σπουδαστές και σπουδάστριες της Ζ.Π.Α. προέρχονται κυρίως από αγροτικές και κτηνοτροφικές οικογένειες. Από το 1965 και μετά όπου υπάρχουν στοιχεία και για το επάγγελμα της μητέρας των σπουδαστών 51% δηλώνουν Οικιακά και 46% Αγρότισσες.

Τα στοιχεία που αναφέραμε έρχονται να ενισχύσουν τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και αναφέρονται στην κοινωνική προέλευση των δασκάλων, τη συνάφεια της με τον τόπο καταγωγής τους, τη βαθμολογία τους και τις αποκλίσεις που υπάρχουν στα ποσοστά των ανδρών και γυναικών.

Οι δείκτες αυτοί μας βοηθάνε να γνωρίσουμε

1. το κοινωνικό “κλίμα’’ που επικρατεί στο άμεσο σπουδαστικό περιβάλλον της Ζ.Π.Α. και

2. το ‘’είδος’’ του ακροατηρίου προς το οποίο απευθύνονται οι διδάσκοντες στη Σχολή.

3. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ.

 Η σημασία που είχε για τους κατοίκους η ίδρυση της Ζ.Π.Α. Ιωαννίνων και ο έλεγχος που ασκούσαν σ΄ αυτήν διαμορφώνει και επηρεάζει πολλές φορές τις αποφάσεις και τις απόψεις των καθηγητών της Σχολής.

Η ανάλυση των πρακτικών των Συνεδριάσεων του Συλλόγου Καθηγητών της Σχολής από το 1934 ως το 1982 καθώς και οι τοπικές εφημερίδες αυτής της περιόδου μας δίνουν πολλά στοιχεία του κοινωνικού αλλά και του ιδεολογικού ελέγχου που ασκείται στους σπουδαστές μ’ αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα αυταρχικό κλίμα «σχολικής συμπεριφοράς» που στόχευε στη συμμόρφωσή τους και στην προσπάθεια διαμόρφωσης συγκεκριμένου ‘’τύπου’’ δασκάλου (Δανιηλίδου, 1997).

Ενδεικτικά ξεχωρίζουμε θέματα τα οποία αναφέρονται στον τρόπο διενέργειας των εισαγωγικών εξετάσεων στην Ζ.Π.Α., σε θέματα που αφορούν απαγορεύσεις στην ιδιωτική ζωή των σπουδαστών /ιών και σε θέματα όπου ελέγχονται τα πολιτικά φρονήματα των σπουδαστών.

Όπως είναι γνωστό από το 1934 ως ο 1964 η διενέργεια των εισαγωγικών εξετάσεων γινόταν από τους καθηγητές της Ζ.Π.Α.

Στα πρακτικά είναι εμφανής η προσπάθεια των καθηγητών για «αντικειμενικότητα» των εξετάσεων γιατί ο έλεγχος της τοπικής κοινωνίας και των εφημερίδων ήταν διαρκής, καθώς η αμφισβήτηση της εγκυρότητας του συστήματος ήταν συχνή.

Οι σπουδαστές /ιες υπόκεινται σ’ όλη την  διαδικασία των σπουδών τους σ’ ένα ασφυκτικό σύστημα πειθαρχίας, κανονισμών και τιμωριών.

Η εμβέλεια της ανεξαρτησίας τους είναι σχεδόν ανύπαρκτη, αφού ελέγχεται όχι μόνο η ζωή τους εντός της Ζ.Π.Α. αλλά και εκτός της Σχολής.

Αυστηρές ποινές επιβάλλονται στους σπουδαστές /ιες που χαρακτηρίζονται ότι προβαίνουν σε «ανήθικες πράξεις» στην προσωπική τους ζωή και που θεωρούνται ότι «προσβάλλουν το κύρος της Ακαδημίας».

Ο καθημερινός ασφυκτικός έλεγχος που αντιμετωπίζει τους σπουδαστές ως μαθητές φτάνει στο αποκορύφωμά του με την άσκηση ενός κοινωνικού ελέγχου που επεκτείνεται στις δραστηριότητες τους εκτός της Ζ.Π.Α. όπως π.χ. σχέσεις με το άλλο φύλο, συμμετοχή σε οργανώσεις ή συλλόγους, τρόπος ψυχαγωγίας, κοινωνική συμπεριφορά.

Οι κάτοικοι της πόλης καταγγέλουν κυρίως στο Διευθυντή της Ζ.Π.Α., τη συμπεριφορά των σπουδαστών, τις παρέες τους, τις σχέσεις τους. Οι σπουδαστές ελέγχονται και τιμωρούνται με αυστηρές ποινές και για «πολιτικά παραπτώματα» κυρίως τις περιόδους 1934-1949 και 1967-1974. Χαρακτηριστικά είναι τα δημοσιεύματα τοπικών εφημερίδων με τίτλους «Επεισόδια στην εκδρομή Κόνιτσας με κομμουνιστές σπουδαστές». (Εφημ. Πρωινός Λόγος (21-4-1967).

Το κλίμα αυτό του κοινωνικού και πολιτικού ελέγχου των σπουδαστών  της Ζ.Π.Α. θα διατηρηθεί  ως το 1983 όταν το Προεδρικό  Διάταγμα 98 της 12ης Απριλίου  του 1983 καταργεί για πρώτη φορά στην ιστορία των Παιδαγωγικών Ακαδημιών κάθε μορφή τιμωρίας των υποψηφίων δασκάλων ενώ οι «σχέσεις των μελών της εκπ/κής κοινότητας βασίζονται στον αλληλοσεβασμό και τη συνεργασία για την από κοινού αντιμετώπιση  των προβλημάτων».

Στη Ζ.Π.Α. όπως και σ’ άλλες Ακαδημίες φοιτούν σπουδαστές /ιες με συνήθως χαμηλές επιδόσεις στο γυμνάσιο και από τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Συγχρόνως ασκείται ένας αυστηρός κοινωνικός και πολιτικός έλεγχος όχι μόνο από τους καθηγητές της Ζ.Π.Α. αλλά και από την τοπική κοινωνία με αποτέλεσμα να απομακρυνόμαστε από τις ακαδημαϊκές ελευθερίες των ατόμων και να οδηγούμαστε σε μια ηθικοπλαστική και φρονηματιστική κατεύθυνση που προόριζε το δάσκαλο ως απλό ιμάντα μεταβίβασης των επιδιώξεων και των στόχων της εξουσίας.

Το ερώτημα το οποίο μπορούμε να θέσουμε σήμερα είναι: «Κατά πόσο όλα αυτά επηρέασαν τις μετέπειτα  διδακτικές πρακτικές και συμπεριφορές των δασκάλων που αποφοίτησαν από τη Ζ.Π.Α.Ι; »

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Βάμβουκας Μ. (1982) «Κίνητρα  του διδασκαλικού επαγγέλματος», Ηράκλειο

Δανιηλίδου Ντ. (1997). «Η Ιδεολογική και Πολιτκή Λειτουργία των Παιδαγωγικών                    Ακαδημιών: Η περίπτωση της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων» (1934-1982) (αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή), Ρέθυμνο.

Δημητριάδου Κ. (1982) «Με ποια κριτήρια επιλέγει ο Έλληνας εκπαιδευτικός το επάγγελμα του. Μια εμπειρική έρευνα». Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη.

Κυριακίδης Π. (1976) «Η σημερινή κοινωνική κατάσταση του διδασκάλου της επαρχίας», Ιωάννινα.

Λαμπίρη-Δημάκη Ιωάν. (1974) «Προς μιαν Ελληνικήν Κοινωνιολογία της Παιδείας», Αθήνα (σελ. 57-66).

Νικολαίδη Ν.Ι.(1996) «Τα Γιάννινα του Μεσοπολέμου (1933-1935)»,τόμ. Θ΄. Ιωάννινα.

Πυργιωτάκης Ι. (1992) «Η Οδύσσεια του διδασκαλικού Επαγγέλματος», Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη.